Amortyzacja samochodu: pomyłka w stawce

Przeczytaj także: Samochód ciężarowy = szybsza amortyzacja?

Rozpatrzmy następującą sytuację: Na początku 2008 r. podatnik nabył samochód osobowy na potrzeby prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Składnik ten ujął w ewidencji środków trwałych i zaczął amortyzować. W czerwcu 2011 r. zorientował się, że zamiast stawki 20% w skali roku dla tego samochodu omyłkowo przyjął stawkę 2%, przez co odpis amortyzacyjny jest dużo niższy. Jak w takiej sytuacji powinien się zachować? – czy konieczna jest korekta wcześniejszych lat, jako że przyjęta stawka amortyzacji różni się od tej z wykazu?

Faktycznie zgodnie z załącznikiem nr 1 do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof), tj. Wykazie rocznych stawek amortyzacyjnych, samochody osobowe znalazły się pod symbolem 741, a roczna stawka amortyzacji została dla nich określona na poziomie 20%. Z podatkowego punktu widzenia w przedstawionym przypadku trudno jednak mówić o błędzie. O ile bowiem w art. 22i ust. 1 updof ustawodawca wskazał, że odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonuje się przy zastosowaniu stawek amortyzacyjnych określonych w Wykazie stawek amortyzacyjnych, tak w art. 22i ust. 5 doprecyzował, że podatnicy mogą obniżać podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.

Z przytoczonych przepisów wynika zatem, że podatnik może dokonać obniżenia stosowanej stawki amortyzacyjnej. Istotne jest tutaj jedynie to, aby stawka ta nie była wyższa, aniżeli określona w Wykazie.

Należy przy tym pamiętać, kiedy takiej zmiany można dokonać. Otóż, jak wskazuje na to art. 22i ust. 5 updof, zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w których środek trwały został wprowadzony do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. Co za tym idzie, już na samym początku z chwilą wprowadzenia danego składnika majątku do ewidencji środków trwałych podatnik ma prawo ustalić stawkę amortyzacji na poziomie innym, aniżeli wynika to z Wykazu stawek amortyzacji. Ważne tutaj jest jedynie to, aby stawka ta nie była wyższa, aniżeli określona w tym wykazie.

Co ważne, zmiany stawki podatnik może dokonywać również na początku każdego następnego roku. Podatnik z naszego przykładu zmiany stawki amortyzacji będzie mógł dokonać zatem w styczniu 2012 roku. Tutaj jednak także nowa stawka nie może być wyższa aniżeli ta, która jest zawarta w wykazie. Może ona natomiast zostać obniżona nawet do 0. Warto w tym miejscu wspomnieć, że zmiana taka jest dokonywana w ramach wybranej metody amortyzacji. Samej metody zmienić nie można.

Oczywiście zastosowanie obniżonej stawki amortyzacji powoduje wydłużenie samego okresu amortyzacji. Warto tutaj jednak pamiętać, że przepisy podatkowe, w odróżnieniu od przepisów o rachunkowości, nie uwzględniają okresu ekonomicznej użyteczności danego składnika majątku. Tym samym z podatkowego punktu widzenia organy podatkowe nie mogą kwestionować zastosowania obniżonej stawki amortyzacji.

Przyczyn wyboru stawki amortyzacji w wysokości innej, aniżeli określone w Wykazie, podatnik nie musi niczym uzasadniać. Z reguły jednak z postępowaniem takim mamy do czynienia w celu optymalizacji podatkowej (np. w przypadku, gdy podatnik przewiduje, że w danym roku poniesie stratę, stara się minimalizować koszty, gdzie jedną z metod jest właśnie obniżenie stawek amortyzacyjnych; zabieg taki jest stosowany także w przypadku stosunkowo drogich samochodów osobowych, które za kilka lat mają być sprzedane – przy ustalaniu niezamortyzowanej części, która będzie kosztem uzyskania przychodu w chwili sprzedaży, nie obowiązuje bowiem limit 20 000 euro, co jest istotne przy zaliczaniu do kosztów dokonywanych odpisów amortyzacyjnych).

Należy jednak tutaj pamiętać, że wybór stawki amortyzacji musi być świadomy. Jeżeli zatem podatnik z naszego przykładu stwierdzi, że stawka ta została ustalona w tak niskiej wysokości wskutek pomyłki, powinien dokonać stosownych korekt. Jeżeli jednak przyjmie założenie, że przyjęcie takiej stawki było świadome, wcześniejsze rozliczenia pozostawia bez zmian.