Rozwiązanie umowy leasingu: rozliczenie VAT

Przeczytaj także: Oszustwa podatkowe nie pozbawiają prawa do korygowania VAT

Pytanie: W dniu 12 października 2010 r. firma (leasingobiorca) zawarła z leasingodawcą porozumienie w sprawie wcześniejszego rozwiązania leasingu operacyjnego samochodu osobowego. W porozumieniu leasingobiorca wskazał podmiot zainteresowany podpisaniem nowej umowy z leasingodawcą, z którym leasingodawca zawarł nową umowę leasingu na sumę stanowiącą wartość rynkową samochodu na dzień porozumienia. Leasingodawca rozliczył się z firmą (dotychczasowym korzystającym) wypłacając kwotę równą cenie rynkowej samochodu na dzień sprzedaży netto pomniejszoną o pozostały do spłaty kapitał netto oraz karę umowną określoną w Ogólnych Warunkach Umowy Leasingowej. Leasingodawca wystawił leasingobiorcy dokument Rozliczenie Umowy Leasingu, w którym wykazał kwotę rozliczenia jako zwrot dla Korzystającego, a następnie dokonał przelewu na rachunek firmy (kwota wpłynęła na rachunek firmy w dniu 22 października 2010 r.). Księgowa leasingobiorcy nie zgadza się jednak na taki sposób rozliczenia twierdząc, że leasingodawca powinien przyjąć od firmy fakturę VAT na kwotę wpłaconą na rachunek leasingobiorcy powiększoną o należy podatek VAT. Czy jest to słuszne stanowisko? Czy też wskazany wcześniej sposób rozliczenia był prawidłowy?

Odpowiedź eksperta
Moim zdaniem w tym przypadku otrzymanej z tytułu rozliczenia umowy leasingu kwoty, nie można uznać za wynagrodzenie z tytułu świadczenia podlegającej opodatkowaniu VAT usługi.

Faktury są dokumentami stwierdzającymi dokonanie sprzedaży (art. 106 ust. 1 ustawy o VAT), a więc wystąpienie odpłatnych dostaw towarów, odpłatnie świadczonych usług, eksportu towarów lub wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów (art. 2 pkt 22 ustawy o VAT). Nie można dokumentować za pomocą faktur zdarzeń, które nie stanowią jednej z wymienionych czynności. W konsekwencji należy ustalić, czy w przedstawionej sytuacji wystąpiła jedna z czynności wymienionych w art. 2 pkt 22 ustawy o VAT.

Z pewnością zwrot samochodu leasingodawcy nie stanowi odpłatnej dostawy towarów (a tym bardziej eksportu towarów czy wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów). Zwrot samochodu leasingodawcy nie stanowił, bowiem przeniesienia prawa do rozporządzania samochodem jak właściciel (art. 7 ust. 1 ustawy o VAT), gdyż firma użytkująca dotychczas samochód na podstawie umowy leasingu (dotychczasowy leasingobiorca) prawa takiego nie posiadała.

Według mnie nie dochodzi również w przedstawionej sytuacji do świadczenia usługi, gdyż otrzymanemu wynagrodzeniu nie można przyporządkować żadnego świadczenia dotychczasowego leasingobiorcy na rzecz leasingodawcy (w szczególności nie jest w mojej ocenie prawidłowy wniosek, że dotychczasowy leasingobiorca świadczy - i otrzymuje z tego tytułu wynagrodzenie - na rzecz leasingodawcy - usługę pośrednictwa w znalezieniu nowego leasingobiorcy). W konsekwencji otrzymanej z tytułu rozliczenia umowy leasingu kwoty nie można uznać za wynagrodzenie z tytułu świadczenia podlegającej opodatkowaniu VAT usługi. Nie jest zatem w mojej ocenie prawidłowe stanowisko księgowej leasingobiorcy, że firma będąca leasingobiorcą powinna wystawić leasingodawcy fakturę na otrzymaną z tytułu rozliczenia kwotę.

Nie oznacza to, że dokonanie przedmiotowego rozliczenia nie wywołało żadnych skutków na gruncie VAT. Według mnie kwota rozliczenia stanowi w istocie szczególnego rodzaju rabat dotyczący usług leasingu, które świadczone były przez leasingodawcę w okresie trwania umowy leasingu. W konsekwencji kwotę rozliczenia leasingodawca powinien był według mnie udokumentować wystawiając leasingobiorcy faktury korygujące (lub zbiorczą fakturę korygującą) do wszystkich faktur dokumentujących świadczenie usług leasingu (proporcjonalnie obniżając cenę tych usług).

Wniosek ten pośrednio potwierdzają wyjaśnienia organów podatkowych, w których uznają one, że w odwrotnej sytuacji (tj. gdy kwotę wynikającą z rozliczenia obowiązany jest wpłacić leasingodawcy leasingobiorca), wartość rozliczeniowa stanowi dodatkowe wynagrodzenie leasingobiorcy z tytułu świadczenia usług leasingu (zob. przykładowo interpretacje indywidualne Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 28 kwietnia 2009 r. nr ITPP1/443-89/09/MS oraz z 2 grudnia 2010 r. nr ITPP1/443-904/10/MS). Skoro tak, uznać należy, że w sytuacji, gdy kwota wynikająca z rozliczenia należna jest dotychczasowemu leasingobiorcy, uzyskuje on rabat do nabywanych od leasingodawcy usług leasingu.

Podstawa prawna:
• art. 2 pkt 22, art. 7 ust. 1, art. 8 ust. 1 oraz art. 106 ust. 1 ustawy o VAT;
• § 14 ust. 2 rozporządzenia w sprawie faktur.


Jak ustrzec się błędu, skoro przepisy ustawy o VAT są niezwykle skomplikowane, a wyjaśnienia organów skarbowych często sprzeczne? Przeczytasz o tym w poradniku „Vademecum VAT”!