Kiedy 5-proc. stawka VAT na towary?

Przeczytaj także: Wyższy VAT na niezdrową żywność?

Załącznik ten zawiera również jedną usługę (w pozycji 16 wymienione zostały usługi wspomagające rybactwo). Usługi te nie korzystają jednak z opodatkowania stawką 5%, gdyż art. 41 ust. 2a uptu wyraźnie stanowi, że stawkę 5% stosuje się wyłącznie dla towarów wymienionych w załączniku nr 10.

Większość towarów opodatkowanych stawką 5% to podstawowe produkty żywnościowe, np. pieczywo, nabiał, mięso i przetwory mięsne, produkty zbożowe (mąka, kasza, makaron) czy soki. Obniżoną stawką 5% opodatkowane są również książki oraz czasopisma specjalistyczne. W większości przypadków towary opodatkowane stawką 5% zostały wskazane przez podanie - oprócz nazwy towarów (grupy towarów) - także symbolu PKWiU. Należy pamiętać, że chodzi tu o stosowaną od 1 stycznia 2011 r. dla celów podatkowych PKWiU z 2008 r.

Towary wymienione w dwóch załącznikach - jaka stawka VAT?
Część towarów wymienionych w załączniku nr 10 do uptu jest również wymienione w załączniku nr 3 do tej ustawy, a więc w załączniku, który wymienia towary opodatkowane stawką 8% (art. 41 ust. 2 w zw. z art. 146a pkt 2 uptu). Taki stan rzeczy może rodzić wątpliwości co do tego, jaką stawkę VAT należy w rzeczywistości stosować.

Otóż zasada jest prosta - należy stosować najniższą stawkę VAT określoną przepisami (podobnie jak rzecz się miała do końca 2010 r., gdy te same towary wymienione były wówczas w załącznikach wymieniających towary opodatkowane stawką 3% oraz 7%). W konsekwencji należy stosować:

• Stawkę 5% - jeżeli dany towar jest wymieniony w obu załącznikach (oraz - rzecz jasna - jeżeli dany towar wymieniony jest tylko w załączniku nr 10).
• Stawkę 8% - jeżeli dany towar jest wymieniony tylko w załączniku nr 3.
• Stawkę podstawową 23% - jeżeli dany towar nie jest wymieniony w żadnym załączniku.

Należy pamiętać, że obniżona stawka 5% ma zastosowanie nie tylko do dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 10 do uptu dokonanych na terytorium kraju, ale również do importu towarów oraz wewnątrzwspólnotowych nabyć towarów. Nie ma ona natomiast zastosowania do eksportu towarów oraz wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów, które to czynności pozostają opodatkowane według obniżonej stawki 0%.

Wskazane przepisy art. 41 ust. 2 w zw. z załącznikiem nr 10 do uptu stanowią obecnie jedyną podstawę stosowania obniżonej stawki 5%. Co prawda Minister Finansów został upoważniony do obniżenia stawki podatku do 5% dla niektórych czynności (zobacz art. 41 ust. 16 uptu), lecz jak dotąd nie skorzystał z tego uprawnienia.

Znaczenie przedrostka "ex"
Towary opodatkowane stawką 5% zostały wskazane, między innymi, przez wskazanie ich symbolu PKWiU z 2008 r. W wielu przypadkach symbol ten poprzedzony jest przedrostkiem "ex". Jak wynika z objaśnień do tego załącznika, przedrostek "ex" dotyczy tylko i wyłącznie danego wyrobu z danego grupowania. W praktyce ustawodawca używa takiego przedrostka wtedy, gdy w danej pozycji wymienione są tylko niektóre towary lub usługi wchodzące w skład grupowania, którego symbol PKWiU zostaje podany.

Przykładowo w pozycji 20 załącznika nr 10 do uptu został wskazany symbol PKWiU ex 10.4, zaś w polu nazwa towaru (grupy towarów) znajduje się następujący opis: Oleje i tłuszcze zwierzęce i roślinne - wyłącznie jadalne. Oznacza to, że opodatkowane obniżoną stawką 5% są wyłącznie jadalne oleje i tłuszcze zwierzęce i roślinne (zaliczane do grupowania PKWiU 10.4), nie zaś wszystkie towary zaliczane do tego grupowania PKWiU o symbolu 10.4 (wszystkie oleje i tłuszcze zwierzęce i roślinne).


Jak ustrzec się błędu, skoro przepisy ustawy o VAT są niezwykle skomplikowane, a wyjaśnienia organów skarbowych często sprzeczne? Przeczytasz o tym w poradniku „Vademecum VAT”!