Know-how a podatek dochodowy i VAT

Przeczytaj także: Gdy wynajmujących jest dwóch - wystawiają dwie faktury

Polskie ustawodawstwo, niestety nie wypracowało jeszcze, jednolitej dla całego systemu prawa, definicji know-how. W takiej sytuacji warto jest posiłkować się dorobkiem doktryny oraz orzecznictwa polskich sądów, kładąc zwłaszcza szczególny nacisk na dorobek orzeczniczy sądów administracyjnych. Próbę zdefiniowania know-how podjął NSA w Warszawie w wyroku z dnia 31 lipca 2003 r. (sygn. akt III SA 1661/02). W wyroku sąd wyjaśnia, że know-how to zespół informacji poufnych, istotnych oraz zidentyfikowanych we właściwej formie, przy czym termin „poufny” oznacza, że przedmiot umowy nie jest powszechnie dostępny i znany, termin „istotny” oznacza, że informacje są ważne i niebanalne, zaś termin „zidentyfikowany” oznacza, że know-how jest opisane lub utrwalone w taki sposób, aby możliwe było sprawdzenie, że spełnia ono kryterium poufności i istotności.

W Polsce umowy typu know-how sprawiają problemy przede wszystkim na gruncie szeroko rozumianego prawa podatkowego – głównie ze względu na częste zmiany przepisów podatkowych – i właśnie niniejszy artykuł dokonuje aktualizacji dotychczasowej wiedzy podatkowej dotyczącej know-how zarówno w jej aspekcie krajowym jak i międzynarodowym, co niewątpliwe jest przydatne dla przedsiębiorców.

W polskim prawie podatkowym, przy umowach o przekazaniu know-how najważniejsze znaczenie ma kwestia ich odpłatności. W orzecznictwie administracyjnym przyjęto, że opłaty z tytułu umów know-how mieszczą się w pojęciu „opłat licencyjnych”. Opłaty te będące wynagrodzeniem z tytułu rozporządzania know-how powinno się kwalifikować na gruncie podatków dochodowych jako przychody z praw majątkowych. W ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: UPDOF) prawa majątkowe będące źródłem przychodu wskazano jedynie przykładowo, a zatem ich katalog ma charakter otwarty, co w konsekwencji oznacza, że przychodem z praw majątkowych będzie każdy przychód, którego bezpośrednim źródłem jest prawo majątkowe, nawet jeśli prawo to nie zostało w sposób wyraźny wskazane w ustawie. Natomiast w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: UPDOP) można jedynie wskazać, że przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe, a przychodem z odpłatnego zbycia rzeczy lub praw majątkowych jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie.

Kontynuując, UPDOF oraz UPDOP zawierają zamknięty katalog wartości niematerialnych i prawnych, od których odpisy amortyzacyjne stanowią koszty uzyskania przychodu. Amortyzacji podlega nabyta nadająca się do gospodarczego wykorzystania w dniu przyjęcia do używania wartość stanowiąca równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how) – o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą albo oddane przez niego do używania na podstawie umowy licencyjnej (sublicencji), umowy najmu, dzierżawy lub umowy określonej w art. 23a pkt 1 UPDOF bądź art. 17a pkt 1 UPDOP, zwane wartościami niematerialnymi i prawnymi. Co do zasady know-how podlega zaliczeniu w koszty uzyskania przychodu w postaci odpisów amortyzacyjnych. Nie uważa się jednak za koszty uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej wartości niematerialnych i prawnych wniesionych do spółki w postaci wkładu niepieniężnego, stanowiących równowartość uzyskanych informacji związanych z wiedzą w dziedzinie przemysłowej, handlowej, naukowej lub organizacyjnej (know-how).

Ponadto przepisy UPDOF oraz UPDOP przewidują możliwość odliczenia od podstawy opodatkowania wydatków na nabycie nowych technologii. Nowa technologia musi jednak stanowić wartość niematerialną i prawną i nie jest wykluczone, że za nową technologię może zostać uznany również know-how.

Natomiast na gruncie ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT), jeżeli know-how stanowi dla przedsiębiorcy wartość niematerialną i prawną, opodatkowanie wynagrodzenia z tytułu umowy o przekazanie know-how wynika wprost z przepisów ustawy o VAT, które stanowią że działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych. Czynnością taką jest niewątpliwie udostępnienie innemu przedsiębiorcy know-how w celu jego komercyjnego wykorzystania. Umowa o przekazanie know-how to w rozumieniu ustawy o VAT opodatkowana usługa, a usługą jest także umowa, na podstawie której następuje przekazanie know-how będącego wartością niematerialną i prawną. Miejscem opodatkowania umowy o przekazanie know-how jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania, a w sytuacji gdy usługobiorca nie posiada siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym zwykle prowadzi on działalność lub w którym ma on miejsce zwykłego pobytu. Od 1 stycznia 2011 r. do 31 grudnia 2013 r. umowa o przekazanie know-how podlega opodatkowaniu stawką 23%.