(Nie)odpłatne świadczenie usług: opodatkowanie VAT

Przeczytaj także: Rząd kopie małe firmy, czyli jazda samochodem osobowym z podatkiem VAT

Do końca marca 2011 r. art. 8 ust. 2 ustawy o podatku od towarów i usług wskazywał, że nieodpłatne świadczenie usług niebędące dostawą towarów na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług, jeżeli nie są one związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, a podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami, w całości lub w części, traktuje się jak odpłatne świadczenie usług.

Podobnie zatem jak przy towarach, nieodpłatne świadczenie usług było traktowane jak odpłatne świadczenie usług jedynie wtedy, gdy podatnikowi przy nabyciu towarów i usług związanych z tymi usługami przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT (w całości lub w części). Tak było. Jednakże z dniem 01 kwietnia 2011 r. ustawodawca znowelizował ten przepis. Jego nowe brzmienie jest następujące:

Za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:
1) użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów;
2) nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Art. 8 ust. 2 ustawy o VAT w znowelizowanym kształcie wskazuje zatem, że świadczone nieodpłatnie usługi dla celów innych niż firmowe należy opodatkować bez względu na to, czy przy ich nabyciu podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT (w całości lub części) czy też nie. Powyższe niekiedy będzie rodziło zatem powstanie obowiązku podatkowego mimo tego, że np. gdyby daną usługę nabył bezpośrednio ten, któremu podatnik zamierza ją przekazać, podatek VAT by nie wystąpił.

Załóżmy dla przykładu, że pracodawca dbając o kondycję fizyczną swoich pracowników wynajmuje im raz w tygodniu boisko lub salę gimnastyczną (w okresie zimowym). Od wynajmującego na ten cel otrzymuje rachunek uproszczony, jako że nie jest on czynnym podatnikiem VAT. Co za tym idzie, od nabycia tej usługi podatku naliczonego podatnik nie odliczy (jako że ten nie wystąpił). Mimo to od udostępnienia tej sali tudzież boiska swoim pracownikom pracodawca musi wykazać podatek należny od nieodpłatnego świadczenia usługi na rzecz pracowników (pomijając oczywiście sytuacje, w których poprawa kondycji fizycznej podwładnych oraz jej utrzymanie na odpowiednim poziomie jest związane z prowadzoną przez pracodawcę działalnością gospodarczą). Wiąże się to zatem z koniecznością wystawienia faktury wewnętrznej i wykazaniem podatku należnego liczonego w tym przypadku według stawki 23%.

Analizując znowelizowany przepis można by się pokusić o stwierdzenie, że obecnie każde nieodpłatne świadczenie usług należy opodatkować podatkiem VAT.