Amortyzacja jednorazowa a firma małżonka

Przeczytaj także: Firma wspólnika a amortyzacja jednorazowa

Zasady korzystania z amortyzacji jednorazowej zostały określone w art. 22k ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof), którego ust. 7 stanowi, że podatnicy, w roku podatkowym, w którym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej, oraz mali podatnicy (tymi nie będziemy się zajmować w niniejszym artykule), mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50.000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych (w 2011 r. po przeliczeniu na złote polskie limit ten wynosi 197 000). Co ważne, przy określaniu tego limitu nie uwzględnia się odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych o wartości nieprzekraczającej 3 500 zł.

Amortyzacji jednorazowej podlegają zatem co do zasady wszelkie ruchome składniki firmy podatnika (za wyjątkiem samochodów traktowanych przez ustawę o podatku dochodowym za osobowe; patrz art. 5a pkt 19 updof). W ten sposób można zamortyzować zarówno maszynę produkcyjną, samochód ciężarowy, wózek widłowy czy komputer tudzież inne urządzenia elektroniczne itp.

Przywilej ten przysługuje jednak tylko dwóm grupom podatników (co wynika wprost z art. 22k ust. 7 updof), tj. podatnikom rozpoczynającym prowadzenie działalności gospodarczej oraz tzw. małym podatnikom w myśl przepisów ustawy (patrz art. 5a pkt 20 updof).

Z preferencji tej nie może jednak skorzystać podatnik rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej, który w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niemającej osobowości prawnej lub działalność taką prowadził małżonek tej osoby, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa (art. 22k ust. 11 updof).

Co za tym idzie, nie każdy podatnik otwierający firmę ma prawo do amortyzacji jednorazowej w pierwszym roku jej prowadzenia. Wystarczy spełnienie jednej z przesłanek wymienionej w akapicie poprzednim, aby przywilej ten danej osobie nie przysługiwał.

Przytoczony art. 22k ust. 11 updof mówi, że nie tylko działania podatnika mogą doprowadzić do tego, aby nie mógł on skorzystać z amortyzacji jednorazowej jako podatnik rozpoczynający prowadzenie działalności gospodarczej. Prawo to nie przysługuje bowiem także tym przedsiębiorcom, których małżonkowie prowadzą firmę. Co ważne, nie jest tutaj istotna forma opodatkowania działalności małżonka czy rodzaj prowadzonych ksiąg podatkowych oraz rodzaj samej działalności. Nie jest ważna także wysokość przychodów oraz to, czy małżonek z prowadzonej firmy uzyskał dochód czy też poniósł stratę. Sam fakt prowadzenia tej działalności przez małżonka wyklucza przedsiębiorcę, jako podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej, z grona podmiotów uprawnionych do skorzystania z amortyzacji jednorazowej.

Powyższe ograniczenie dotyczy jednak tylko tych małżonków, między którymi istnieje (i istniała w ciągu dwóch lat poprzedzających otwarcie firmy) wspólność majątkowa.