Likwidacja spółki osobowej: podatek dochodowy

Przeczytaj także: Likwidacja spółki jawnej a podatek dochodowy wspólnika

Odpowiedź eksperta: Sprawa poruszona w treści pytania w praktyce budziła wiele wątpliwości. Problem rozpoznania ewentualnego przychodu z tytułu otrzymania zwrotu majątku związanego z likwidacją spółki osobowej nie był bowiem wprost uregulowany w prawie podatkowym. Omawiana kwestia była więc różnie rozstrzygana zarówno przez podatników, jak i organy skarbowe czy sądy administracyjne orzekające w sprawach podatkowych.

Ważne orzeczenie NSA
[...] wystąpienie wspólnika ze spółki i wiążący się z tym faktem zwrot przypadającego temu wspólnikowi majątku spółki nie skutkuje powstaniem u niego przychodu podlegającego opodatkowaniu, bowiem dochody uzyskane dla spółki w czasie jej trwania podlegały opodatkowaniu w każdym roku podatkowym.

Wyrok NSA z 7 października 2004 r., sygn. akt FSK 594/04
Ważne orzeczenie WSA
[...] jedynym momentem mogącym powodować powstanie obowiązku podatkowego jest otrzymanie przez wspólnika w wyniku podziału majątku likwidowanej spółki dodatkowej korzyści, przekraczającej posiadany przez wspólnika udział [...]. Wartość dzielonego majątku spółki jest wyceniana według wartości rynkowej. W takiej sytuacji otrzymany w naturze majątek (lub nawet w pieniądzu), przekraczający udział już raz opodatkowany (jako zyski spółki działającej), stanowić będzie przychód, a jeżeli nie będzie się on wiązał z koniecznością poniesienia spłaty na rzecz pozostałych wspólników uczestniczących w likwidacji spółki i posiadających prawo do udziału w majątku likwidowanej spółki - [...] przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia.
Wyrok WSA w Warszawie z 30 stycznia 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 2248/08

W celu wyeliminowania powyższych wątpliwości od 1 stycznia 2011 r. art. 12 ust. 4 pkt 3a lit. a otrzymał nowe brzmienie. Zgodnie z nim do przychodów nie zalicza się środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu likwidacji takiej spółki. Nowe regulacje wprowadzają podział uzależniony od tego, czy majątek likwidowanej spółki, otrzymany przez wspólnika, ma formę pieniężną, czy niepieniężną.

W przypadku otrzymania przez spółkę majątku w formie pieniężnej zastosowanie ma przytoczony powyżej art. 12 ust. 4 pkt 3a lit. a ustawy o CIT. Z treści pytania wynika jednak, że część majątku likwidowanej spółki będzie przekazana spółce - wspólnikowi w formie niepieniężnej. W odniesieniu do tych czynności zastosowanie znajdzie art. 12 ust. 4 pkt 3b ustawy o CIT, zgodnie z którym do przychodów nie zalicza się wartości innych niż wymienione w pkt 3a składników majątku, otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu jej likwidacji. Niemniej jednak przychód taki powstanie w przypadku odpłatnego zbycia tych składników majątku (będzie nim wartość wyrażona w cenie, za którą wspólnik zbywa omawiane składniki).

Do przychodu ze sprzedaży składników majątkowych otrzymanych na skutek likwidacji spółki osobowej stosuje się odpowiednio art. 14 ust. 1-3 ustawy o CIT. To oznacza, że jeśli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie znacznie odbiega od wartości rynkowej tych składników (rzeczy lub praw), organ podatkowy wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewskazania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, organ podatkowy określi wartość z uwzględnieniem opinii biegłego lub biegłych. Jeżeli wartość określona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłego lub biegłych ponosi zbywający.

Reasumując: jeżeli spółka - wspólnik spółki niebędącej osobą prawną - otrzymuje w związku z likwidacją tej spółki składniki majątkowe inne niż środki pieniężne, wtedy mamy do czynienia nie tyle z brakiem opodatkowania takich składników, ile z odsunięciem rozpoznania takiego przychodu w czasie (przychód taki powstanie bowiem w momencie sprzedaży otrzymanych przez spółkę składników majątkowych).

Podstawa prawna:
art. 12 ust. 14 pkt 3a lit. a oraz pkt 3b, art. 14 ust. 1-3 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 ze zm.).


Miesięcznik Koszty w Firmie. W jednej publikacji znajdziesz rozwiązania dotyczące rozliczania kosztów w firmie z punktu widzenia 3 dziedzin: podatków dochodowych, VAT, ustawy o rachunkowości.