Grupa kapitałowa: nabycie udziałów a płatnik podatku

Przeczytaj także: Pakiety medyczne: kto zapłaci podatek?

Takie stanowisko zaprezentował Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie w interpretacji z dnia 18 stycznia 2011r., IPPB2/415-919/10-3/MK1.

Stan faktyczny
Spółka wystąpiła z wnioskiem o interpretację, w którym wskazała, iż spółka zagraniczna, która wraz z nią jest członkiem międzynarodowej grupy kapitałowej wdrożyła program skierowany do pracowników spółek z grupy, a więc także do pracowników spółki polskiej, w ramach którego zapewnia tym osobom, możliwość nabywania swoich udziałów. Wszyscy pracownicy spółki mają możliwość kupienia za własne środki udziałów spółki zagranicznej. W ramach zachęty do uczestnictwa w programie, za każdy kupiony przez pracownika jeden udział przyznawany jest jeden darmowy udział. Dodatkowo pracownicy uczestniczący w programie nabywania udziałów, mogą otrzymać pewną liczbę opcji na nabycie udziałów spółki zagranicznej w przyszłości. Opcje na nabycie udziałów dają prawo do nabycia udziałów po cenie obowiązującej w dniu przyznania opcji.

Pytanie do fiskusa
Spółka powzięła wątpliwość, czy w przypadku zaistnienia dodatniej różnicy pomiędzy ceną historyczną a aktualną ceną rynkową w dniu nabycia udziałów, na Spółce nie będzie ciążył, jako na płatniku, obowiązek odprowadzenia zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych. Z uwagi na charakter przychodu nie była ona bowiem pewna, jak dla celów podatkowych prawidłowo go sklasyfikować i rozliczyć.

Istota problemu
Przypomnijmy, iż zgodnie z art. 31 PIT, osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej są obowiązane jako płatnicy obliczać i pobierać w ciągu roku zaliczki na podatek dochodowy od osób, które uzyskują od tych zakładów przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej lub spółdzielczego stosunku pracy, zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez zakłady pracy, a w spółdzielniach pracy - wypłaty z tytułu udziału w nadwyżce bilansowej. Istota problemu będącego przedmiotem interpretacji sprowadza się zatem do rozstrzygnięcia, czy w przypadku skorzystania z opcji na udziały przez pracownika możemy mówić o przychodzie ze stosunku pracy, czy właściwa będzie jego inna kwalifikacja.

Szeroka interpretacja
Zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, za przychody ze stosunku służbowego, stosunku pracy, pracy nakładczej oraz spółdzielczego stosunku pracy uważa się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, a w szczególności: wynagrodzenia zasadnicze, wynagrodzenia za godziny nadliczbowe, różnego rodzaju dodatki, nagrody, ekwiwalenty za niewykorzystany urlop i wszelkie inne kwoty niezależnie od tego, czy ich wysokość została z góry ustalona, a ponadto świadczenia pieniężne ponoszone za pracownika, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych.

Powyższa regulacja ma bardzo szeroki zakres. Wymienione w niej kategorie przychodów nie stanowią bowiem katalogu zamkniętego gdyż przepis ten jedynie przykładowo wskazuje co można uznać za przychód ze stosunku pracy. Ponadto, praktyka pokazuje, iż powyższy przepis jest przez organy podatkowe i sądy interpretowany szeroko- mają one tendencję do zaliczania do tego źródła najróżniejszych rodzajów świadczeń. Przykładowo, przychodem ze stosunku pracy będzie wartość należności jaką uiści pracodawca firmie poszukującej pracy dla zwolnionego pracownika ( pismo Naczelnika Wielkopolskiego Urzędu Skarbowego z 15 lutego 2005., ZD/423-303/04) czy też pomoc w zagospodarowaniu ( wyrok NSA z 9 maja 2006r., II FSK 758/05).

Decyduje istnienie stosunku prawnego
Dotychczasowe orzecznictwo nasuwa wniosek, iż do zakwalifikowania danego świadczenia do źródła jakim jest stosunek pracy decydujące znaczenie ma krąg podmiotów uprawnionych do jego otrzymania. Jeżeli świadczenie oferowane przez przedsiębiorcę może otrzymać wyłącznie pracownik, jego wartość będzie przychodem ze stosunku pracy. Jeżeli jednakże takie świadczenie uzyskać mogą także podmioty niezatrudniane przez pracodawcę, należy poszukiwać innych źródeł przychodu, gdyż nie będzie ono wtedy dla pracownika przychodem ze źródła o którym mowa w art. 12 ust. 1 PIT.

Rozstrzygnięcie
Organ podatkowy w omawianej interpretacji stanął na stanowisku, iż w sytuacji, w której koszty związane z uczestnictwem pracowników polskiej spółki w programie nabywania udziałów ponosi spółka zagraniczna, a spółka w związku z tym planem nie dokonuje żadnych świadczeń na rzecz swoich pracowników, nie ciążą na niej obowiązki płatnika. Powstałe przysporzenie majątkowe należy zakwalifikować do przychodów z innych źródeł. Jeżeli natomiast koszty te finansowane będą przez pracodawcę skutkować to będzie powstaniem przychodów ze stosunku pracy po stronie pracowników. W konsekwencji więc na spółce będą ciążyły obowiązki płatnika zgodnie z treścią art. 31 PIT.

Większa jasność
Omawiana interpretacja ma duże znaczenie dla firm. Dla każdego przedsiębiorcy niezwykle istotne jest posiadanie wykwalifikowanej kadry pracowniczej. Dodatkowe bonusy dla pracowników takie jak m.in. przyznanie opcji na udziały lub akcje bez wątpienia stanowić może dodatkowy czynnik przyciągający do pracodawcy cennych dla niego pracowników. W praktyce coraz częściej spotyka się sytuacje w których pracownikom przyznaje się, poza pensją także szereg innych świadczeń. Ważne jest zatem, aby przedsiębiorca miał jasność co do sposobu w jaki powinien rozliczać uzyskiwane przez pracowników przychody z tego tytułu.

Organ podatkowy słusznie uzależnił obarczenie spółki obowiązkami płatnika od ponoszenia przez nią kosztów programów nabywania udziałów spółki zagranicznej. Jak bowiem wynika z treści art. 12 ust. 1 PIT, przychodem ze stosunku pracy są również świadczenia ponoszone za pracownika, z czym mamy do czynienia właśnie w omawianym przypadku. Fiskus prawidłowo wskazał również, iż w przypadku, gdy koszty takich programów ponosić będzie spółka zagraniczna, przychód ze skorzystania z opcji będzie podlegał zakwalifikowaniu jako przychód z innych źródeł. Pomiędzy spółką zagraniczną a pracownikami polskiej spółki nie istnieje bowiem żaden stosunek prawny, w szczególności stosunek pracy.