Faktura VAT RR: odliczenie podatku

Przeczytaj także: Faktura VAT RR: zaliczka a odliczenie VAT

Przypomnijmy - rolnikowi ryczałtowemu dokonującemu dostawy produktów rolnych na rzecz czynnego podatnika VAT, przysługuje zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabywania niektórych środków produkcji dla rolnictwa opodatkowanych tym podatkiem. Kwota zryczałtowanego zwrotu podatku jest wypłacana rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę produktów rolnych. Nabywca taki wystawia ponadto na kupowane towary fakturę oznaczoną jako Faktura VAT RR. Stawka zryczałtowanego zwrotu podatku wynosi 7%.

Zryczałtowany zwrot podatku zwiększa u nabywcy produktów rolnych kwotę podatku naliczonego podlegającą odliczeniu w rozliczeniu za okres, w którym dokonano zapłaty. Tutaj ustawodawca zawarł jednak dodatkowe warunki (art. 116 ust. 6 ustawy o VAT):

1. nabycie produktów rolnych musi być związane z dostawą opodatkowaną
2. zapłata należności za produkty rolne, obejmująca również kwotę zryczałtowanego zwrotu podatku, musi nastąpić na rachunek bankowy rolnika ryczałtowego nie później niż 14. dnia, licząc od dnia zakupu, z wyjątkiem przypadku, gdy rolnik zawarł umowę z podmiotem nabywającym produkty rolne określającą dłuższy termin płatności
3. w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty należności za produkty rolne muszą być podane numer i data wystawienia faktury potwierdzającej nabycie tych produktów albo na fakturze potwierdzającej zakup produktów rolnych podano dane identyfikacyjne dokumentu stwierdzającego dokonanie zapłaty.

Jak łatwo zauważyć, warunki odliczenia są bardzo restrykcyjne. Niespełnienie któregokolwiek powoduje, że nabywcy nie przysługuje prawo do odliczenia podatku VAT z takiej faktury. Zgodnie z literalnym brzmieniem przytoczonego przepisu zatem wystarczy, że na dowodzie zapłaty (np. przelewie bankowym) nabywca nie wskaże daty faktury a jedynie jej numer i odliczenie zryczałtowanego zwrotu podatku zapłaconego rolnikowi ryczałtowemu nie będzie możliwe.

Trudno powiedzieć czym kierował się ustawodawca stawiając tak restrykcyjne warunki odliczenia. Przytoczonym wyżej przepisem dał on organom podatkowym narzędzie do kwestionowania odliczania tego podatku. Jak już bowiem podkreślono wyżej, niewskazanie na dowodzie zapłaty daty, tudzież numeru faktury, pomimo tego, że zgadzać będą się pozostałe dane wskazujące na to, że zapłata dotyczy tego a nie innego zobowiązania, zgodnie z literalnym brzmieniem art. 116 ust. 6 ustawy o VAT pozbawia prawa do odliczenia. Jeżeli zatem organ podatkowy stwierdzi brak którejkolwiek z tych informacji, zapewne zakwestionuje dokonane odliczenie przez podatnika.

Na szczęście tak restrykcyjnie nie podchodzą do powyższej kwestii sądy administracyjne. Właśnie w tej problematyce orzekał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 03 listopada 2010 sygn. akt I FSK 1938/09.

Otóż w trakcie kontroli przeprowadzonej u podatnika organ stwierdził, że w dokumentach zapłaty za faktury VAT RR nie została zawarta data wystawienia tych faktur, a w kilku przypadkach również ich numery. Dokumenty potwierdzające płatności dla rolników ryczałtowych, uzupełnione ręcznie o brakujące elementy (umieszczono je na odwrocie przelewu), zostały przedstawione po przeprowadzonej kontroli podatkowej. Fiskus uznał, że naruszony został warunek określony w art. 116 ust. 3 ustawy o VAT, a co za tym idzie, podatnik nie miał prawa do odliczenia zryczałtowanego zwrotu podatku. Spółka z takim stanowiskiem się nie zgodziła wskazując, że warunek wynikający z tego przepisu ma na celu wyłącznie ułatwienie kontroli zapłaty rolnikowi zryczałtowanego zwrotu podatku. W sytuacji, gdy nie ma wątpliwości co do tego, iż zryczałtowany zwrot podatku został przez nią dokonany i bez trudu można jednoznacznie powiązać konkretny dokument zapłaty ze ściśle określoną fakturą VAT RR, późniejsze uzupełnienie danych winno być dopuszczalne. Spółka podnosiła także, że organ nie miał żadnej trudności z ustaleniem i powiązaniem dowodów zapłaty z faktury z samymi fakturami.

Sprawa trafiła do sądu. WSA przychylił się do stanowiska fiskusa. Spółka złożyła więc skargę kasacyjną. NSA uchylił wyrok WSA i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania.

Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że celem, którym kierował się w tym przypadku ustawodawca była konieczność dokładnego sprawdzania płatności zryczałtowanej rekompensaty rolnikom ryczałtowym i zabezpieczenie przed dokonywaniem fikcyjnych odliczeń podatku naliczonego w wyniku transakcji dokonywanych z rolnikami zryczałtowanymi.

Wypełnienie przez stronę warunków określone w art. 116 ust. 6 pkt 1 i 2 ustawy o VAT nie może pozostać bez wpływu na wynik sprawy. Organy nie kwestionowały tego, iż podatnik nabywał produkty rolne od rolników ryczałtowych, ani tego, że dokonywał zryczałtowanego zwrotu podatku. Nie twierdziły one również, że brak umieszczenia na dokumentach potwierdzających dokonanie zapłaty numerów faktur i dat ich wystawienia uniemożliwił sprawdzenie prawidłowości płatności zryczałtowanej rekompensaty rolnikom ryczałtowym. Brak było także trudności w zakresie przyporządkowania poszczególnych przelewów bankowych do konkretnych transakcji.

Zdaniem NSA nie można interpretować art. 116 ust. 6 pkt 3 ustawy o VAT w ten sposób, że przepis ten stanowi wyłączną podstawę do odmowy uwzględnienia odliczenia od podatku należnego kwoty zryczałtowanego zwrotu podatku zapłaconego rolnikom ryczałtowym, nawet w przypadku gdy sama transakcja i jej prawidłowość nie ulegają wątpliwościom. Taka wykładnia jest niezgodna z istotą podatku od towarów i usług, a zwłaszcza z zasadą neutralności tego podatku.

Zdaniem sądu cel wynikający z art. 116 ust. 6 ustawy o VAT został osiągnięty mimo tego, że w dokumencie stwierdzającym dokonanie zapłaty, o której mowa w art. 116 ust. 6 pkt 2 ustawy o VAT, nie zostały podane wszystkie dane wymagane przez art.116 ust. 6 pkt 3 ustawy o VAT.