Samochód osobowy: kilku właścicieli a amortyzacja

Przeczytaj także: Samochody osobowe ponownie solą w oku fiskusa

Rozpatrzmy następującą sytuację: Ojciec z synem prowadzą odrębnie firmy na swoje nazwiska. Postanowili nabyć wspólnie (każdy po 50%) do prowadzonych działalności gospodarczych samochód osobowy o znacznej wartości. Samochód ten u każdego z nich będzie uznany za środek trwały. Wartość przedmiotowego pojazdu przekracza 20 000 euro. Czy ustalając odpisy amortyzacyjne stanowiące koszty uzyskania przychodu powinni oni brać pod uwagę limit 20 000 euro w stosunku do wartości początkowej przyjętej przez każdego z nich w ewidencji środków trwałych czy też w stosunku do wartości całego samochodu?

W powyższym przypadku należy pamiętać o dwóch przepisach. Pierwszy z nich dotyczy ustalenia wartości początkowej składnika majątku u danego przedsiębiorcy w przypadku gdy jest on współwłaścicielem, a nie właścicielem. Stosowne uregulowania w tym zakresie znalazły się w art. 22g ust. 11 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof), który to mówi że w razie gdy składnik majątku stanowi współwłasność podatnika, wartość początkową tego składnika ustala się w takiej proporcji jego wartości, w jakiej pozostaje udział podatnika we własności tego składnika majątku. Zasada ta nie ma zastosowania do składników majątku stanowiących wspólność majątkową małżonków, chyba że małżonkowie wykorzystują składnik majątku w działalności gospodarczej prowadzonej odrębnie.

W naszym przypadku mamy dwóch współwłaścicieli posiadających równe udziały we współwłasności samochodu osobowego. Każdy z nich zatem przyjmie jako wartość początkową przedmiotowego samochodu połowę wartości wynikającą z ceny nabycia.

Drugi istotny przepis dotyczy ograniczenia w zakresie odpisów amortyzacyjnych dokonywanych od samochodów osobowych. Stosowne regulacje ustawodawca zawarł w art. 23 ust. 1 pkt 4 updof, w którym to czytamy, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów odpisów z tytułu zużycia samochodu osobowego, dokonywanych według zasad określonych w art. 22a-22o, w części ustalonej od wartości samochodu przewyższającej równowartość 20 000 euro przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania.

Co za tym idzie, w przypadku samochodu osobowego o wartości powyżej 20 000 euro odpisy amortyzacyjne mogą być zaliczane do kosztów uzyskania przychodów jedynie w części.
Rodzą się tutaj jednak pewne wątpliwości interpretacyjne tego przepisu w przypadku, gdy pojazd taki ma kilku współwłaścicieli: regułę w nim zawartą należy tutaj odnosić w stosunku do wartości całego samochodu, czy też wartości wynikającej z ewidencji środków trwałych (przyjętej do amortyzacji) u danego przedsiębiorcy będącego współwłaścicielem tego pojazdu?

Zdaniem autora właściwą (i zarazem bezpieczniejszą) wydaje się być pierwsza z opcji, czyli cała wartość samochodu. Przytoczony wyżej art. 23 ust. 1 pkt 4 updof odnosi się bowiem do wartości samochodu, a nie wartości początkowej przypadającej na danego podatnika ustalonej zgodnie z jego udziałem we współwłasności. Trudno jednak określić, jakie stanowisko w tej kwestii zajmują organy podatkowe, w związku z czym w przypadku wystąpienia takiej sytuacji warto spytać o to właściwy dla podatnika urząd skarbowy, co pozwoli uniknąć niepotrzebnego sporu w przyszłości.

Jak zatem, zgodnie z zaprezentowanym wyżej stanowiskiem, powinni postąpić przedsiębiorcy z naszego przykładu?

Załóżmy, że cena nabycia tego samochodu wynosiła 140 tys. zł. W dniu przekazania samochodu do używania równowartość 20 000 euro wynosiła 80 tys. zł. Każdy z nich posiada równy udział we własności tego samochodu. Stawka amortyzacji to 20% rocznie

• Wartość początkowa przyjęta do ewidencji środków trwałych przez każdego z przedsiębiorców wyniesie: 140 000 x 50% = 70 000 zł
• Roczna kwota odpisów amortyzacyjnych wyniesie: 70 000 x 20% = 14 000 zł
• Roczna kwota odpisów amortyzacyjnych zaliczanych do kosztów uzyskania przychodu wyniesie:
  (80 000 / 140 000) x 100% = 57,14%
  14 000 zł x 57,14% = 7 999,60 zł