Zeznanie roczne: składki na NFZ małżonka

Przeczytaj także: Wspólne rozliczenie gdy zasady ogólne

Art. 6 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi, że małżonkowie podlegają odrębnemu opodatkowaniu od osiąganych przez nich dochodów. Jednakże w ust. 2 tego przepisu ustawodawca wskazał, że małżonkowie podlegający w Polsce nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, między którymi istnieje przez cały rok podatkowy wspólność majątkowa, pozostający w związku małżeńskim przez cały rok podatkowy mogą być na ich wspólny wniosek wyrażony w zeznaniu podatkowym, opodatkowani łącznie od sumy swoich dochodów, po uprzednim odliczeniu, odrębnie przez każdego z małżonków, kwot ulg i odliczeń pomniejszających dochód. W tym przypadku podatek określa się na imię obojga małżonków w podwójnej wysokości podatku obliczonego od połowy ich łącznych dochodów.

Powyższe ma zastosowanie także wtedy, gdy jeden z małżonków w roku podatkowym nie uzyskał przychodów opodatkowanych na zasadach ogólnych lub osiągnął dochody w wysokości niepowodującej obowiązku uiszczenia podatku.

Taki sposób liczenia podatku dochodowego może niekiedy okazać się bardzo skutecznym narzędziem optymalizacji obciążeń podatkowych. Jest tak przede wszystkim w sytuacji, gdy jedno z małżonków osiąga dochody opodatkowane stawką podatku w wysokości 32% a drugi stawką 18%. Tutaj wspólne rozliczenie może uchronić tego pierwszego przed płaceniem podatku wg tak wysokiej stawki. Wspólne rozliczenie jest korzystne także wtedy, gdy jeden z małżonków w ogóle nie uzyskuje dochodów.

Oprócz samego obniżenia podstawy opodatkowania, a co za tym idzie i kwoty podatku, wspólne zeznanie podatkowe może niekiedy pozwolić na odliczenie kwot, które nie byłoby możliwe w przypadku złożenia zeznań osobno.

Chodzi tutaj o ulgi i odliczenia pomniejszające sam podatek, czyli przede wszystkim ulgę prorodzinną a także składki na ubezpieczenie zdrowotne. A wszystko za sprawą odpowiedniej konstrukcji przepisów. Należy bowiem pamiętać, że w przypadku wspólnego zeznania podatek określa się na imię obojga małżonków, a nie dla każdego z nich oddzielnie. Dzięki temu ulgi i odliczenia od podatku przysługujące jednemu z małżonków, któremu jednak nie wystarczyłoby podatku na skorzystanie z nich, przysługują także drugiemu z małżonków.

Przykładem są tutaj właśnie obowiązkowe składki na ubezpieczenie zdrowotne opłacane przez podatnika – przedsiębiorcę (rozliczającego się z podatku dochodowego na zasadach ogólnych wg skali podatkowej), który w danym roku podatkowym uzyskał z tego źródła przychodów stosunkowo niski dochód (np. 1 000 zł) albo nie uzyskał go w ogóle i jednocześnie nie osiągał żadnych innych dochodów opodatkowanych podatkiem dochodowym.

U podatnika takiego nie powstał zatem podatek, od którego opłacone składki mógłby odliczyć. Jednocześnie zapłacone w danym roku a nieodliczone składki na ubezpieczenie zdrowotne nie przechodzą do odliczenia na następne lata, a przepadają.

Składki takie może odliczyć jednak małżonek podatnika, jeżeli złożą oni wspólne zeznanie podatkowe. W takiej bowiem sytuacji podatek określony na imię obojga małżonków należy uznać za wspólny podatek małżonków. Nie dzieli się go pomiędzy małżonków. W tym momencie nie jest istotne, czyje źródło przychodów spowodowało powstanie podatku. Kwota podatku jest jedna, określona dla małżonków, którą następnie mogą oni pomniejszyć o przysługujące im ulgi i odliczenia. Tym samym, mimo że podatek wygenerowało źródło przychodów małżonka przedsiębiorcy, w zeznaniu rocznym będą mogli oni uwzględnić zapłacone przez tego przedsiębiorcę składki na ubezpieczenie zdrowotne podlegające odliczeniu.

Podobnie jest w przypadku ulgi na dzieci, kiedy to jeden z małżonków nie jest biologicznym rodzicem dziecka ani też go nie przysposobił. Potwierdził to m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji indywidualnej z dnia 19.07.2010 r. nr IBPBII/1/415-445/10/BD, w której czytamy: (…)„Co prawda, ulga przysługuje tylko rodzicom lub osobom, które przysposobiły dziecko. Jednakże w sytuacji kiedy rodzic dziecka (lub przysposabiający) nie uzyskuje dochodów, a małżonkowie dokonują wspólnego rozliczenia, rodzic będzie miał prawo do odliczenia ulgi na dziecko, ponieważ podatek jest określany na imię obojga; tym samym odliczenie będzie dokonane od podatku obliczonego na imię obojga małżonków (…)”