Likwidacja spółki a strata podatkowa

Przeczytaj także: Odliczenia od dochodu 2010: strata podatkowa

Rozpatrzmy następującą sytuację: Do końca 2009 r. podatnik prowadził działalność gospodarczą w postaci spółki cywilnej – z końcem tego roku została ona zlikwidowana. Miał jednego wspólnika, każdy z nich posiadał prawo udziału w zyskach w spółce w wysokości 50%. W 2009 r. spółka ta poniosła stratę w wysokości 60 tys. zł. Od 2010 r. podatnik otworzył działalność gospodarczą na własne nazwisko, która w tym roku przyniosła mu ona dochód w wysokości 20 tys. zł. Czy od dochodu tego może odliczyć poniesioną w 2009 r. stratę wygenerowaną przez spółkę, która została zlikwidowana?

Zasady rozliczania tzw. straty podatkowej zostały określone przez ustawodawcę w art. 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof). To, co należy rozumieć pod pojęciem dochodu, a co pod pojęciem straty, znalazło się w ust. 2 tego przepisu. Otóż dochodem ze źródła przychodów co do zasady jest nadwyżka sumy przychodów z tego źródła nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w danym roku podatkowym. Jeżeli natomiast koszty uzyskania przekroczą sumę przychód, różnica jest stratą ze źródła przychodów. Chodzi tutaj oczywiście o podatkowe przychody i koszty.

W naszym przypadku najistotniejsze znaczenie ma jednak art. 9 ust. 3 updof, który to mówi, że o wysokość straty ze źródła przychodów, poniesionej w roku podatkowym, można obniżyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, z tym że wysokość obniżenia w którymkolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50% kwoty tej straty.

Przytoczony przepis odnosi się do poszczególnych źródeł przychodów. Katalog tych źródeł został podany w art. 10 updof, który to w ust. 1 pkt 3 wymienia pozarolniczą działalność gospodarczą. Należy przy tym pamiętać, że forma prowadzenia działalności gospodarczej może być różna. Podatnik może ją prowadzić przede wszystkim na własne nazwisko. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby prowadzić ją także w formie spółki nieposiadającej osobowości prawnej (te mieszczą się w zakresie zainteresowania updof), czyli np. w formie spółki cywilnej, jawnej, komandytowej itp.

Gdy podatnik prowadzi działalność gospodarczą w formie takiej spółki, jego przychody ustala się proporcjonalnie do jego prawa udziału w zysku. W przypadku braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku są równe. Zasady te stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów, wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i strat, a także ulg podatkowych związanych z prowadzoną działalnością w formie spółki niebędącej osobą prawną.

Zarówno przychody uzyskiwane z działalności gospodarczej prowadzonej na własne nazwisko, jak też w formie spółki niebędącej osobą prawną zalicza się do jednego źródła przychodów, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza.

Co za tym idzie, ponieważ przytoczony wyżej art. 9 ust. 3 updof odnosi się do źródła przychodów, a nie formy prowadzenia działalności gospodarczej, nie ma przeciwwskazań, aby podatnik z naszego przykładu odliczył od dochodu z tej działalności prowadzonej na własne nazwisko poniesioną wcześniej stratę z działalności prowadzonej w formie spółki cywilnej. Musi on jedynie pamiętać o pozostałych warunkach zawartych w tym przepisie (stratę można odliczać jedynie przez pięć najbliższych kolejno następujących po sobie latach podatkowych, a w jednym roku nie można odliczyć więcej niż 50% kwoty poniesionej straty).

Odliczyć może oczywiście jedynie część straty na niego przypadającą. Łączna strata spółki wyniosła 60 tys. zł. Nasz podatnik posiadał 50% udziałów w tej spółce, w związku z czym przypadająca na niego część straty wynosi 30 tys. zł. W jednym roku podatkowym może odliczyć od dochodu jedynie 50% tej straty. Górny limit odliczenia z tego tytułu w roku 2010 wynosi zatem 15 tys. zł.