Podatek PCC od umowy darowizny?

Przeczytaj także: Darowizna: długi a podatek PCC

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Siostra wnioskodawczyni jest właścicielką lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną własność, który jest obciążony hipoteką kaucyjną do kwoty 140 156,10 zł na rzecz miasta tytułem zabezpieczenia zwrotu udzielonej przez miasto i zwaloryzowanej bonifikaty przy jego sprzedaży. Obecnie siostra zamierza darować ten lokal wnioskodawczyni. Powstała wątpliwość, czy w przypadku zawarcia umowy darowizny obdarowany będzie musiał uiścić podatek od czynności cywilnoprawnych? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Przepis art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 09 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 101, poz. 649 ze zm.) zawiera zamknięty katalog czynności podlegających opodatkowaniu tym podatkiem. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy podatkowi temu podlegają następujące czynności cywilnoprawne:

a. umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
b. umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,
c. (uchylona),
d. umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,
e. umowy dożywocia,
f. umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,
g. (uchylona),
h. ustanowienie hipoteki,
i. ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,
j. umowy depozytu nieprawidłowego,
k. umowy spółki.

Podatkowi od czynności cywilnoprawnych podlegają też zmiany ww. umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych oraz orzeczenia sądów, w tym również polubownych, oraz ugody, jeżeli wywołują one takie same skutki prawne (art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy).

Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Jednocześnie ustawowe wyliczenie zostało wzmocnione zasadą, zgodnie z którą o kwalifikacji określonej czynności prawnej, a w konsekwencji o jej podleganiu opodatkowaniu tym podatkiem decyduje jej treść (elementy przedmiotowo istotne), a nie nazwa. Tym samym, jeżeli strony zawierają umowę i układają stosunki w jej ramach w określony sposób, to dla oceny, czy powstanie obowiązek podatkowy w podatku od czynności cywilnoprawnych, w związku z dokonaniem wskazanej w ustawie czynności, miarodajne będą rzeczywiste prawa i obowiązki stron tej umowy pozwalające na ich kwalifikacje pod względem prawnym.