Niezapłacony PCC od pożyczki a stawka podatku

Przeczytaj także: Sankcyjna stawka podatku PCC bez odsetek za zwłokę

Przez umowę pożyczki dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości. Umowa pożyczki, której wartość przenosi pięćset złotych, powinna być stwierdzona pismem (art. 720 §1 Kodeksu cywilnego).

Zawarcie umowy pożyczki jest czynnością, która podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Stanowi o tym art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych (dalej ustawa o PCC): podatkowi podlegają umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku. Stawka podatku dla tej czynności wynosi 2% (art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o PCC), a podstawą opodatkowania jest kwota lub wartość udzielonej pożyczki (art. 6 ust. 1 pkt 7 ustawy o PCC). Obowiązek podatkowy ciąży natomiast na biorącym pożyczkę (art. 4 pkt 7 ustawy o PCC).

Pożyczkobiorca powinien w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, bez wezwania organu podatkowego, złożyć deklarację w sprawie podatku od czynności cywilnoprawnych oraz obliczyć i wpłacić podatek (art. 10 ust. 1 ustawy o PCC). Obowiązek podatkowy powstaje tutaj natomiast z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, czyli zawarcia umowy pożyczki (art. 3 ust. 1 pkt 1 ustawy o PCC).

W naszym przypadku pan Kowalski zapomniał dopełnić powyższego obowiązku, co stwierdzili kontrolujący podczas przeprowadzanej u niego kontroli. Rodzi się wątpliwość, czy w takiej sytuacji fiskus może zastosować stawkę podatku w jego sankcyjnej wysokości.

Przypomnijmy, art. 7 ust. 5 ustawy o PCC stanowi, że stawka podatku wynosi 20 %, jeżeli przed organem podatkowym lub organem kontroli skarbowej w toku czynności sprawdzających, postępowania podatkowego, kontroli podatkowej lub postępowania kontrolnego:

1. podatnik powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, depozytu nieprawidłowego lub ustanowienia użytkowania nieprawidłowego albo ich zmiany, a należny podatek od tych czynności nie został zapłacony,
2. biorący pożyczkę, o którym mowa w art. 9 pkt 10 lit. b, powołuje się na fakt zawarcia umowy pożyczki, a nie spełnił warunku udokumentowania otrzymania pieniędzy na rachunek bankowy, albo jego rachunek prowadzony przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową lub przekazem pocztowym.

Jedynie w tych przypadkach możliwe jest zastosowanie tak wysokiej stawki podatku. Co za tym idzie, aby fiskus mógł żądać 20% podatku od zawartej umowy pożyczki, podatnik musi powołać się na fakt jej zawarcia m.in. podczas kontroli podatkowej, a należny podatek od tej czynności nie został zapłacony. W naszym przykładzie została spełniona druga z przesłanek (brak zapłaty podatku), jednakże fakt zawarcia umowy pożyczki ujawnili sami kontrolujący w trakcie kontroli. Podatnik się na nią nie powołał.

Co za tym idzie, powyższe nie pociągnie za sobą skutku w postaci zapłaty podatku według sankcyjnej stawki. Pan Kowalski będzie musiał zapłacić podatek w wysokości 2% od wartości pożyczki wraz z odsetkami za zwłokę.