Odliczenia od podatku 2010: ubezpieczenie zdrowotne

Przeczytaj także: Ubezpieczenie zdrowotne: zwrócona składka a podatek

Odliczenie to zostało uregulowane w art. 27b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten mówi, że obliczony podatek dochodowy w pierwszej kolejności ulega obniżeniu o kwotę składki na ubezpieczenie zdrowotne, o której mowa w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, opłaconej w roku podatkowym bezpośrednio przez podatnika oraz pobranej przez płatnika.

Odliczeniu nie podlegają jednak te składki, których podstawę wymiaru stanowi dochód (przychód) zwolniony od podatku na podstawie ustawy oraz składki, których podstawę wymiaru stanowi dochód, od którego na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Z powyższego odliczenia może skorzystać bardzo szerokie grono podatników. Przysługuje ono bowiem zarówno podatnikom rozliczającym swoje dochody wg skali podatkowej, płacącym podatek liniowy, ryczałt ewidencjonowany, a także kartowiczom czy podatnikom płacącym zryczałtowany podatek dochodowy od przychodów osób duchownych.

Procentowe ograniczenie odliczenia

Poza wymienionymi wyżej ograniczeniami w zakresie odliczania od podatku składek na ubezpieczenie zdrowotne należy pamiętać o jeszcze jednym. Mianowicie zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych składka ta jest naliczana i odprowadzana w wysokości 9% podstawy jej wymiaru. Natomiast ustawy podatkowe pozwalają obliczony podatek pomniejszyć jedynie o 7,75% podstawy wymiaru zapłaconych (zarówno bezpośrednio przez podatnika jak i za pośrednictwem płatnika) składek na ubezpieczenie zdrowotne. Nie można zatem odliczyć całej zapłaconej składki zdrowotnej.

Istotna zapłata

Należy także pamiętać, iż odliczeniu podlegają jedynie składki faktycznie zapłacone w danym roku. Ich wysokość ustala się na podstawie dokumentów stwierdzających ich poniesienie. Składki takie przy niektórych źródłach przychodu wpłacają sami. Jest tak przede wszystkim w przypadku prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej. Sami także składki te opłacają osoby korzystające z ubezpieczenia dobrowolnego. W większości sytuacji jednak z obowiązku tego wyręczają ich płatnicy. Tak jest m.in. w przypadku osób zatrudnionych w oparciu o umowy o pracę czy też na umowy zlecenie wykonywane poza prowadzoną działalnością gospodarczą. W pierwszej sytuacji, tj. wtedy gdy składki takie odprowadza bezpośrednio podatnik, dokumentami potwierdzającymi ich poniesienie są dowody wpłaty składki (np. w okienku kasowym) czy też w postaci przelewu. Jeżeli natomiast do ich obliczenia, poboru i wpłaty zobligowany był płatnik, stosownego odliczenia w zeznaniu rocznym podatnik dokonuje na podstawie sporządzonej i otrzymanej od płatnika informacji PIT-11 lub PIT-40A/11A.

Warto pamiętać, że w powyższych informacjach płatnik podaje składki na ubezpieczenie zdrowotne w wysokości podlegającej odliczeniu od podatku, czyli 7,75% podstawy wymiaru składki. Podatnik przy ustalaniu wysokości odliczenia nie musi zatem dokonywać w tym zakresie dodatkowych obliczeń. Jego czynność sprowadza się z reguły do przepisania kwoty wynikającej z otrzymanej informacji o wysokości uzyskanych dochodów do zeznania rocznego.

Z powyższego „ułatwienia” nie mogą jednak skorzystać podatnicy samodzielnie odprowadzający składkę na ubezpieczenie zdrowotne (czyli m.in. przedsiębiorcy). Jako że samodzielnie dokonują wpłaty, samodzielnie muszą także ograniczyć tę składkę do wysokości odliczenia, na jaką zezwala ustawodawca w przepisach podatkowych.

Jak już wskazano wyżej, odliczeniu podlegają jedynie składki zapłacone w danym roku, na co należy zwrócić szczególną uwagę, zwłaszcza w przypadku samodzielnego jej regulowania, czyli przede wszystkim przy prowadzeniu firmy. Podatnicy muszą bowiem pamiętać, że składka taka za dany miesiąc jest z reguły wymagalna (i zarazem opłacana) w miesiącu następnym (czyli za styczeń w lutym, za luty w marcu itd.). Przy ustalaniu wysokości przysługującego odliczenia za rok 2010 co do zasady przedsiębiorca odliczy składki za miesiące grudzień 2009 – listopad 2010, tj. za te, które zgodnie z przepisami winny być one zapłacone w roku 2010. Należy jednak pamiętać, że nie będzie tak zawsze. Przedsiębiorca może bowiem wpłacać składkę na ubezpieczenie zdrowotne w tym samym miesiącu, którego ona dotyczy. Może także powstać sytuacja, w której to składki te będzie on regulował z opóźnieniem bądź na pewien okres czasu w trakcie roku zawiesi prowadzenie działalności gospodarczej. Przy ustalaniu wysokości odliczenia należy brać pod uwagę wszystkie te okoliczności, jako że odliczeniu podlegają jedynie te składki, które faktycznie zostały w danym roku zapłacone (a nie te, które powinny być zapłacone).

Wskażmy tutaj dla przykładu, że przedsiębiorca, który prowadził działalność gospodarczą bez przerwy w końcówce roku 2009 i przez cały rok 2010 oraz terminowo (bez wyprzedzeń oraz opóźnień) opłacał składki na ubezpieczenie zdrowotne od minimalnej podstawy wymiaru tych składek, może odliczyć od podatku za 2010 rok kwotę w wysokości 2 403,22 zł.

Odliczyć można oczywiście zarówno składki obowiązkowe jak i dobrowolne.