Faktury VAT: wystawianie a drukowanie

Przeczytaj także: Faktura e-mailem a odliczenie VAT

W wyroku tym sąd przychylił się do stanowiska zgodnie, z którym dopuszczalne i poprawne - na podstawie obowiązujących przepisów prawa krajowego i wspólnotowego - jest działanie polegające na wystawieniu faktury w formie elektronicznej, przesłanie jej odbiorcy również w takiej formie, a następnie wydrukowanie tych dokumentów przez oba podmioty - strony transakcji (wystawcę faktury i jej odbiorcę). Na podstawie tak uzyskanej (papierowej już) faktury istniałaby możliwość dokonywania odliczenia podatku naliczonego przez podatnika, który ją otrzymał w ten sposób, a następnie wydrukował.

Jednocześnie sąd poddając analizie przepisy zarówno krajowej jak i wspólnotowej regulacji doszedł do wniosków, że powszechnie obowiązujące przepisy nie ograniczają możliwości posługiwania się fakturami, co prawda w wersji papierowej, ale przesłanymi za pomocą drogi elektronicznej. Sąd stwierdził, iż "(...) Należy zatem z jednej strony stwierdzić, że w świetle prawa wspólnotowego podatnicy powinni mieć w prawodawstwie krajowym zagwarantowaną możliwość sporządzania i przesyłania faktur w formie elektronicznej, bez konieczności przechowywania ich w tej samej formie, z drugiej strony natomiast, krajowe rozporządzenie w sprawie faktur elektronicznych (przy braku innych regulacji w tym zakresie) wprost reguluje wyłącznie sytuacje, w których zarówno sporządzenie, jak i przesłanie oraz przechowywanie tych faktur następuje w formie elektronicznej(…)".

Polskie przepisy ustawy o VAT w art. 106 ust. 1 nie mówią nic o konieczności sporządzenia faktur w określonych formach. Przepis ten mówi wyłącznie o obowiązku wystawiania faktury przez podatnika VAT, która to faktura będzie stwierdzała w szczególności dokonanie sprzedaży, datę dokonania sprzedaży, cenę jednostkową bez podatku, podstawę opodatkowania, stawkę i kwotę podatku, kwotę należności oraz dane dotyczące podatnika i nabywcy.

Bardziej szczegółowe wytyczne dotyczące wystawiania faktur w formie elektronicznej, zostały zawarte w rozporządzeniu Ministra Finansów w sprawie e-faktur. Tam jednak (co również podnosi sąd w wydanym orzeczeniu), prawodawca nie zawarł przepisów uniemożliwiających przesyłanie faktury drogą elektroniczną, która następnie przez obie strony transakcji będzie wydrukowana i w takiej formie (papierowej) przechowywana przez wymagany przepisami okres.

NSA przyjmując takie stanowisko, oprócz argumentów wskazanych powyżej w swoich rozważaniach opierał się również w szczególności na wykładni funkcjonalnej przepisów dotyczących wystawiania faktur. Należy, bowiem zauważyć, że w bardzo szybko rozwijającym się obrocie gospodarczym (w szczególności tym, który dotyczy kontrahentów działających w dużej odległości od siebie) niezbędna jest permanentna i dobrze zorganizowana wymiana informacji, dokumentów etc. Poza tym każdy przedsiębiorca powinien dążyć do minimalizacji kosztów prowadzonej działalności, do czego przychyla się również Unia Europejska. Zatem zdaniem sądu - nie jest zasadne przyjmowanie rozwiązań, które utrudniają osiągnięcie takich założeń i dodatkowo generują koszty tym bardziej, że takie działanie nie jest zabronione wprost ani przez prawodawcę krajowego, ani przez jego wspólnotowy odpowiednik.

"(...) Za rozstrzygnięciem wspieranym przez wykładnię prowspólnotową przemawiają również względy racjonalności i sprawności funkcjonowania obrotu gospodarczego, a także postępu technologicznego oraz upowszechnienia się elektronicznych środków komunikacji oraz przesyłania danych. Naczelny Sąd Administracyjny podziela argumenty strony, że posługiwanie się fakturami sporządzanymi i przekazywanymi w formie elektronicznej znacznie przyspiesza obrót gospodarczy oraz pozwala na pewne oszczędności. Posługiwanie się takimi fakturami, drukowanymi przez strony transakcji na papierze i w tej formie przechowywanymi, nie zmniejsza przy tym bezpieczeństwa obrotu prawnego w porównaniu z sytuacją, w której faktury od samego początku mają postać papierową i w takiej formie są przekazywane nabywcy(…)".

Do uznania za poprawne faktur przesłanych za pomocą drogi elektronicznej, które następnie są drukowane i pozostają przechowywane w formie papierowej nie stoją na przeszkodzie również i regulacje dotyczące wymogów formalnych, jakie powinny posiadać wskazane dokumenty. Faktura wydrukowana i przesłana pocztą tradycyjną, jak i faktura doręczona osobiście (w formie papierowej) nie różni się, bowiem niczym od faktury otrzymanej drogą mailową, a następnie osobiście wydrukowanej przez podatnika.

Musisz jednak pamiętać o jednym "drobnym" szczególe. Otóż takie stanowisko NSA nie jest do końca zgodne z obowiązującymi przepisami prawa wspólnotowego, a dokładniej z ostatnim zdaniem art. 233 Dyrektywy 112, które stwierdza, iż "Faktury mogą być jednak przesyłane lub udostępniane drogą elektroniczną przy zastosowaniu innych metod, z zastrzeżeniem ich akceptacji przez zainteresowane państwo lub państwa członkowskie”.

Chociaż dokonana przez sąd wykładnia prowspólnotowa obowiązujących przepisów, z pewnością miała na celu ułatwienie życia podatników, to jednak nie można w chwili obecnej z całą pewnością stwierdzić, że taka właśnie będzie linia orzecznictwa sądownictwa administracyjnego. Dlatego też najbezpieczniej jest (przed bezwzględnym uznaniem słuszności stanowiska NSA) poczekać na rozwój wydarzeń, związanych z opisanym powyżej problemem, czyli na kolejne orzeczenia sądów w tej materii.


Jak ustrzec się błędu, skoro przepisy ustawy o VAT są niezwykle skomplikowane, a wyjaśnienia organów skarbowych często sprzeczne? Przeczytasz o tym w poradniku „Vademecum VAT”!