Zmiany w podatkach: likwidacja spółki

Przeczytaj także: Likwidacja spółki jawnej a podatek dochodowy wspólnika

Dotychczas nie było jasne, czy w przypadku likwidacji spółki osobowej bądź wystąpienia wspólnika zwrot przysługującego wspólnikowi majątku skutkuje powstaniem u niego przychodu podlegającego opodatkowaniu. Rozbieżności te prowadziły do licznych sporów podatników z fiskusem, nierzadko rozstrzyganych przez sądy. Ich wyroki były zresztą z reguły korzystne dla podatników. Sądy podkreślały zwłaszcza fakt, że zyski osiągane przez spółkę osobową w czasie jej trwania są na bieżąco uwzględniane jako przychody podlegające opodatkowaniu - w tym kontekście uznanie majątku wspólnika otrzymanego przez niego po likwidacji spółki osobowej również za podlegający opodatkowaniu przychód doprowadziłoby do nałożenia na podatnika podwójnego obowiązku podatkowego z tego samego tytułu.

Występowanie licznych sporów między podatnikami a fiskusem wskazuje dobitnie na fakt, że problem istnieje i fakt, że ustawodawca postanowił to sporne zagadnienie uregulować, niewątpliwie cieszy. Projekt nowelizacji ustawy o CIT zakłada wprowadzenie przepisów precyzujących sposób opodatkowania wspólników zarówno w przypadku zakończenia działalności spółki osobowej jak i w sytuacji wystąpienia wspólnika z takiej spółki.

W zakresie dotyczącym likwidacji spółki projekt nowelizacji zakłada zróżnicowanie zasad opodatkowania otrzymanego przez wspólnika likwidowanej spółki majątku w zależności od tego, czy majątek ten jest otrzymywany w formie pieniężnej czy niepieniężnej. W przypadku otrzymania przez wspólnika środków pieniężnych ich wartość nie będzie uznawana za przychód - jest to zmiana dla podatników niewątpliwie korzystna, gdyż uwalnia ich od ryzyka podwójnego opodatkowania z tego samego tytułu. W przypadku zaś otrzymania przez wspólnika niepieniężnych składników majątkowych w przypadku likwidacji spółki, ich wartość będzie stanowiła u wspólnika przychód dopiero w momencie zbycia składnika majątku otrzymanego w wyniku likwidacji spółki - będzie to skutkowało opodatkowaniem przychodu faktycznie otrzymanego.

A jeśli spółka nie ulegnie likwidacji, za to wystąpi z niej wspólnik? W tym przypadku projekt zmian ustawy o CIT również rozróżnia sytuację, w której występujący ze spółki wspólnik otrzymuje tytułem spłaty swego udziału środki pieniężne i sytuację, gdy otrzymuje on niepieniężne składniki majątku. W pierwszym przypadku ustalana będzie wartość zbywcza majątku spółki odpowiadająca wartości, jaką wspólnicy uzyskaliby, sprzedając na wolnym rynku całe swoje przedsiębiorstwo.

Następnie ustalona w ten sposób wartość zbywcza zostanie podzielona tak, aby ustalić część przypadającą na występującego wspólnika. Jednakże z części tej wyodrębniona zostanie suma odpowiadająca wydatkom wspólnika poniesionym na nabycie lub objęcie prawa do udziałów w spółce osobowej i tylko ta suma nie będzie uznana za przychód podlegający opodatkowaniu. Wydaje się to na pierwszy rzut oka nieco skomplikowane, ale tak czy owak nowe uregulowania wyeliminują dotychczasowe niejasności, co jest niewątpliwą zaletą omawianego projektu.

Jeśli występujący ze spółki wspólnik otrzyma środki niepieniężne, wówczas zasady opodatkowania będą takie same, jak w przypadku likwidacji spółki, to znaczy wartość tych środków niepieniężnych będzie stanowiła u wspólnika przychód dopiero w momencie zbycia składnika majątku otrzymanego w wyniku likwidacji spółki.

Powyższe regulacje doprowadzą niewątpliwie do sprecyzowania pewnych istniejących dotąd niejasności i pozwolą wyeliminować wiele potencjalnych sporów, a zarazem nie będą one niekorzystne dla podatnika. To ostatnie jest w Polsce na tyle rzadkie, że warto to docenić. Oby tak dalej.