Zaliczka zwolniona z VAT a faktura

Przeczytaj także: Oszustwa podatkowe nie pozbawiają prawa do korygowania VAT

Rozpatrzmy następującą sytuację: 28 października 2010 r. podatnik otrzymał od innego przedsiębiorcy zaliczkę, w wysokości 50% całej ceny, na poczet sprzedaży środka trwałego będącego towarem używanym w myśl przepisów ustawy o VAT, która będzie z tego podatku zwolniona. Finalizacja transakcji (sprzedaż maszyny) nastąpiła 18 listopada 2010 r. W jakich terminach oraz czy musi on wystawić fakturę zaliczkową? Czy wartość tej zaliczki należy wykazać w deklaracji VAT a jeśli tak, to za który miesiąc?

W przypadku dostawy towarów co do zasady obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych określonych w art. 19 ust. 1 i 4 ustawy o VAT. Przepisy te mówią, że obowiązek ten powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi, przy czym jeżeli czynność ta powinna być potwierdzona fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą je wystawienia, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi.

Jak jednak mówi art. 19 ust. 11 ustawy o VAT, jeżeli przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności: przedpłatę, zaliczkę, zadatek, ratę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.

Otrzymana zaliczka jest wartością brutto, z której metodą „w stu” należy wyodrębnić należny podatek. Liczy się go wg stawki właściwej dla danej transakcji.

W naszym przypadku przedmiotem transakcji jest sprzedaż środka trwałego będącego towarem używanym (zgodnie z art. 43 ust. 2 ustawy o VAT towarami używanymi są z kolei ruchomości, których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel). Art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy mówi, że zwalnia się od podatku dostawę towarów używanych, pod warunkiem że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Co za tym idzie, VAT należny od zbycia przedmiotowego środka trwałego nie wystąpi.

Jednakże mimo to, że sprzedaż środka trwałego będzie korzystać ze zwolnienia w podatku VAT, przepisy nie zwalniają podatnika z prawidłowego udokumentowania tej czynności. Jego obowiązki są tutaj identyczne, jak w przypadku sprzedaży opodatkowanej.

W związku z powyższym na otrzymaną zaliczkę podatnik powinien wystawić fakturę zaliczkową w terminie 7 dni od dnia otrzymania zaliczki (może to być zatem zarówno koniec października jak i początek listopada). Bez względu jednak na to, kiedy fakturę tę wystawi, otrzymaną zaliczkę musi wykazać w deklaracji za okres, w którym powstał od niej obowiązek podatkowy (ten powstaje w chwili otrzymania zaliczki), czyli październik 2010 r.