Umowa zlecenie a otwarcie firmy

Przeczytaj także: Działalność gospodarcza a umowa zlecenie

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej udpof) w art. 10 ust. 1 pkt 2 wskazuje, że jednym ze źródeł przychodów jest działalność wykonywana osobiście. Zgodnie z art. 13 pkt 8 lit. a) updof do przychodów z tego źródła zalicza się m.in. przychody z tytułu wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło, uzyskiwanych wyłącznie od osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą, osoby prawnej i jej jednostki organizacyjnej oraz jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. Wyłącza się tutaj jednak przychody uzyskane na podstawie takich umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej.

Zaliczenie danego przychodu do tego źródła pociąga za sobą pewne konsekwencje po stronie płatnika. Otóż w takiej sytuacji jest on obowiązany do obliczenia (w sposób zryczałtowany bądź to na zasadach ogólnych) i pobrania zaliczki na podatek dochodowy (art. 41 ust. 1 i 1a updof). Jedynie w sytuacji, gdy podatnik złoży płatnikowi oświadczenie, że wykonywane przez niego usługi wchodzą w zakres prowadzonej działalności gospodarczej, nie jest on obowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy (art. 41 ust. 2 updof).

W naszym przykładzie po zawarciu umowy zlecenia zleceniobiorca otworzył działalność gospodarczą w takim samym zakresie jak czynności wykonywane w ramach tej umowy. Przychód uzyskany po zarejestrowaniu firmy ze zlecenia, które pokrywa się z przedmiotem prowadzonej przez podatnika działalności gospodarczej nie stanowi natomiast przychodów z działalności wykonywanej osobiście, a ze źródła o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 3 updof, tj. pozarolniczej działalności gospodarczej. Nie ma tutaj większego znaczenia fakt, że w chwili podpisywania umowy podatnik firmy jeszcze nie prowadził. Istotny jest tutaj bowiem moment uzyskania przychodu, a nie data podpisania umowy, wykonanie której doprowadziło do jego powstania.

Co za tym idzie, jeżeli przychód z wykonywanej umowy zlecenie podatnik osiągnął w okresie, w którym już prowadził firmę, należy go zaliczyć do przychodów z działalności gospodarczej i opodatkować na zasadach przewidzianych dla tego źródła a nie jako przychód z działalności wykonywanej osobiście. W takiej sytuacji na zleceniodawcy nie będą ciążyły obowiązki płatnika (o czym podatnik powinien go powiadomić).

Należy przy tym pamiętać, że zgodnie z art. 14 ust. 1 updof za przychód z działalności gospodarczej uważa się kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. U podatników dokonujących sprzedaży towarów i usług opodatkowanych podatkiem od towarów i usług za przychód z tej sprzedaży uważa się przychód pomniejszony o należny podatek od towarów i usług.

Za datę powstania przychodu uważa się tutaj z kolei co do zasady dzień wydania rzeczy, zbycia prawa majątkowego lub wykonania usługi, albo częściowego wykonania usługi, nie później niż dzień (art. 14 ust. 1c):
1) wystawienia faktury albo
2) uregulowania należności.

Co za tym idzie, jeżeli podatnik wykona usługę a nie otrzyma jeszcze za nią zapłaty, to (inaczej niż w przypadku przychodów z działalności wykonywanej osobiście) i tak musi rozpoznać z tego tytułu przychód i go opodatkować.