VAT miesięczny i kwartalny a podatek naliczony

Przeczytaj także: Nieterminowa faktura a odliczenie VAT

Rozpatrzmy następującą sytuację: Przedsiębiorca, będący małym podatnikiem w myśl przepisów ustawy o VAT, do końca drugiego kwartału 2010 r. korzystał z rozliczania tego podatku za okresy kwartalne. Od lipca 2010 r. natomiast przeszedł na rozliczenia miesięczne. W kwietniu 2010 r. zakupił towar, na który otrzymał fakturę VAT także w tym miesiącu. Nie uwzględnił jej jednak w rejestrach i deklaracji VAT dotyczących drugiego kwartału. Czy, z uwagi na rezygnację z metody kwartalnej, aby odliczyć ten podatek musi złożyć korektę deklaracji za II kwartał czy też może podatek odliczyć w deklaracji za lipiec 2010 r.?

W zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Kwotę podatku naliczonego stanowi natomiast przede wszystkim suma kwot podatku określonych w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług, potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty), jeżeli wiązały się one z powstaniem obowiązku podatkowego, czy otrzymanych od komitenta z tytułu dostawy towarów będącej przedmiotem umowy komisu.

Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje natomiast co do zasady w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę (względnie w przypadku dostawy mediów w rozliczeniu za okres, w którym przypada termin płatności). Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia kwoty podatku należnego w tym terminie, może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych. Gdyby z kolei obniżenia nie dokonał także w terminach wskazanych w zdaniu poprzednim, może obniżyć kwotę podatku należnego przez dokonanie korekty deklaracji podatkowej za okres, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego, nie później jednak niż w ciągu 5 lat, licząc od początku roku, w którym wystąpiło prawo do obniżenia podatku należnego.

Powyższe regulacje znalazły się w art. 86 ustawy o podatku od towarów i usług.

Ustawodawca posługuje się w nim pojęciem „okresu”, przez który należy rozumieć miesiąc bądź kwartał, w zależności od tego, jaki sposób rozliczania podatku VAT wybrał dany podatnik. Przedsiębiorca z naszego przykładu pierwotnie rozliczał się za okresy kwartalne, po czym powrócił do rozliczeń miesięcznych.

Fakturę zakupu otrzymał w II kwartale 2010 r., w związku z czym, gdyby kontynuował rozliczanie podatku VAT za okresy kwartalne, podatek naliczony z niej wynikający mógłby odliczyć w drugim trzecim lub czwartym kwartale, a więc do końca 2010 r.

Gdyby z kolei przez cały czas rozliczał się za okresy miesięczne, podatek ten mógłby być wykazany – jako że fakturę otrzymał w kwietniu - w deklaracji za kwiecień maj lub czerwiec 2010 r. (czyli de facto w drugim kwartale 2010 r.).

U nas sytuacja jest jednak bardziej skomplikowana (podatnik przechodzi z rozliczenia kwartalnego na miesięczne) i rodzi się pytanie, w jaki sposób liczyć termin, w którym przysługiwało prawo do odliczenia?

Zdaniem autora powinny to być trzy okresy rozliczeniowe mające zastosowanie do podatnika w danym czasie. Pierwszym z nich jest zatem II kwartał 2010 r. (jako że wtedy rozliczał się on za okresy kwartalne), drugim lipiec a trzecim sierpień (jako że w tym czasie rozliczał się on już za okresy miesięczne). Nie jest przy tym istotne, w którym miesiącu II kwartału podatnik otrzymał fakturę. Kwiecień, maj i czerwiec są tutaj bowiem liczone jako jeden okres rozliczeniowy.