(Nie)wykonanie umowy: odszkodowanie a koszty firmy

Przeczytaj także: Odszkodowanie za opóźnienie a koszty firmy

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy

Spółka cywilna wykonała usługę budowlaną polegającą na wykonaniu przyłącza sanitarnego do budynku, którą po pewnym czasie inwestor zareklamował, jako wykonaną wadliwie. Spółka po przeprowadzeniu wizji lokalnej nie stwierdziła wad, które można by uznać za wynikłe z jej winy i naprawić w ramach reklamacji. Sprawa trafiła do sądu. Zarówno sąd pierwszej jak i drugiej instancji zajęły stanowisko niekorzystne dla spółki. Sąd zasądził od spółki odszkodowanie z tytułu naprawienia szkody (naprawy instalacji sanitarnej) w wysokości określonej na podstawie poniesionych kosztów naprawy wg faktur, odsetki za zwłokę, zwrot kosztów procesu i zwrot kosztów procesu instancji odwoławczej. Zadano pytanie, czy powyższe wydatki można uznać za koszty uzyskania przychodu? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zasady kwalifikowania wydatków do kosztów uzyskania przychodów określa w art. 22 ust. 1 ustawy dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), zgodnie z którym kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23.

Interpretacja pojęcia „koszty uzyskania przychodów” zawartego ww. art. 22 ust. 1 tej ustawy, prowadzi do wniosku, że podatnik ma prawo zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów, wszelkich wydatków, pod warunkiem że:

1. są to koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów,
2. są to koszty poniesione w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów,
3. nie są wydatkami wymienionymi w art. 23 ustawy.

Kosztami uzyskania przychodu są wszelkie racjonalne i gospodarczo uzasadnione wydatki związane z prowadzoną działalnością gospodarczą, których celem jest osiągnięcie, zabezpieczenie i zachowanie źródła przychodów. Koszty ponoszone przez podatnika należy ocenić pod kątem ich celowości, a więc dążenia do uzyskania przychodów. Aby określony wydatek można było uznać za koszt uzyskania przychodu, między tym wydatkiem, a osiągnięciem przychodu musi zachodzić związek przyczynowy tego typu, że poniesienie wydatku ma wpływ na powstanie lub zwiększenie tego przychodu.

Zauważyć należy, iż zdefiniowanie celu osiągnięcia przychodu nie może być traktowane jedynie w kategoriach formalnych, ponieważ ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych w powołanym przepisie art. 22 ust. 1 ww. ustawy nie wymaga wskazania, że konkretny przychód jest skutkiem poniesienia określonego kosztu.

Zaznaczyć jednak należy, iż możliwość kwalifikowania konkretnego wydatku jako kosztu uzyskania przychodu uzależniona jest od rzetelnej i całościowej oceny tego, czy w świetle wszystkich występujących w sprawie okoliczności, przy zachowaniu należytej staranności podatnik w momencie dokonywania wydatku mógł i powinien przewidzieć, iż wydatek ten spodziewanego przychodu nie przysporzy.

Kwalifikując zatem wydatek w koszty podatkowe trzeba stwierdzić, że spełnia on dwa warunki: wydatek musi być poniesiony w celu uzyskania przychodu lub zabezpieczenia albo zachowania źródła przychodów oraz nie może to być wydatek wymieniony w zamkniętym katalogu negatywnym, zawartym w przepisie art. 23 ustawy.