Działalność gospodarcza a opcje walutowe

Przeczytaj także: Zbycie majątku (nieruchomości) po 5 latach z podatkiem dochodowym?

Stanowisko sądu
Transakcje terminowe zawarte przez spółkę były "nierozłącznie powiązane z jej działalnością gospodarczą". W takiej sytuacji źródłem przychodu z obrotu instrumentami finansowymi pozostaje pozarolnicza działalność gospodarcza, a nie kapitały pieniężne i prawa majątkowe. Ponoszone przez spółkę wydatki związane z transakcjami terminowymi mogą być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej.
Wyrok WSA w Poznaniu z 15 czerwca 2010 r. sygn. akt. I SA/Po 295/10

Pytanie do eksperta: Jestem wspólnikiem spółki osobowej prowadzącej działalność produkcyjną i handlową. W celu zabezpieczenia operacji handlowych spółka zawiera transakcje opcji walutowych. Czy zyski lub straty z takich transakcji mogę zaliczyć do przychodów lub kosztów z działalności gospodarczej?

Dochody lub straty wynikające z realizacji pochodnych instrumentów finansowych osiągane przez spółkę osobową lub osobę fizyczną będącą przedsiębiorcą, związane z prowadzoną przez nie działalnością gospodarczą, powinny być zaliczane do źródła przychodów "działalność gospodarcza". Niestety organy podatkowe próbują przypisywać je do innego źródła przychodów - kapitałów pieniężnych.

Działalność gospodarcza na gruncie updof to działalność zarobkowa, prowadzona we własnym imieniu bez względu na jej rezultat, w sposób zorganizowany i ciągły, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9 updof. Definicję tę można rozumieć w ten sposób, że kiedy dochód "pasuje" do innego niż działalność gospodarcza źródła przychodów np. z kapitałów pieniężnych, to co do zasady nie zalicza się go do dochodów z działalności gospodarczej, nawet jeśli został osiągnięty w związku z działalnością.

Dochody lub straty wynikające z realizacji opcji walutowych stanowią dochody lub straty z realizacji pochodnych instrumentów finansowych, czyli są zaliczane do kapitałów pieniężnych w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 10 updof. Są one opodatkowane zgodnie z art. 30b ust. 1 podatkiem wysokości 19% dochodu. Jednak art. 30b ust. 4 updof stanowi, że opodatkowania na zasadach art. 30b ust. 1 updof nie stosuje się, jeżeli realizacja praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych następuje "w wykonywaniu działalności gospodarczej". Jak słusznie zauważył sąd, z art. 30b ust. 4 updof wynika, iż istotne jest to, czy podejmowane przez spółkę działania następują "w wykonywaniu działalności gospodarczej" a nie to czy przedmiotem działalności spółki są sprawy finansowe.

W pełni zaaprobować należy także wyrok WSA we Wrocławiu z 24 lutego 2010 r. (sygn. akt. I SA/Wr 1424/09),w którym sąd podkreślił, że kluczowym jest prawidłowe zrozumienie frazy "w wykonywaniu działalności gospodarczej". Zdaniem sądu oznacza ona dokonywanie przez przedsiębiorcę czynności faktycznych i prawnych zmierzających w sposób zorganizowany i ciągły do osiągnięcia celu zarobkowego. Chodzi tu o ogół czynności wchodzących w zakres działalności gospodarczej przedsiębiorcy, pozostających w normalnym, funkcjonalnym związku z tą działalnością, w szczególności podejmowanych w celu realizacji zadań związanych z przedmiotem działalności, czynności związane w sposób pośredni z ową aktywnością gospodarczą.

Niestety nie w każdym przypadku składom sędziowskim udaje się prawidłowo odczytać treść art. 30 ust. 4 updof. W wyrokach z 9 marca 2010 r. (sygn. akt. I SA/Łd 1190/09) oraz z 10 czerwca 2010 r. (sygn. akt. I SA/Ol 149/10) sądy stwierdziły, że dyspozycja tego przepisu odnosi się wyłącznie do sytuacji, w której przedmiotem działalności jest obrót papierami wartościowymi, udziałami oraz instrumentami finansowymi i gdy odpłatne zbycie pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacja praw z nich wynikających następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej polegającej na obrocie instrumentami finansowymi.

Wobec niejednolitego orzecznictwa WSA należy mieć nadzieję, że prawidłową wykładnię, nawiązującą do rzeczywistości gospodarczej i sensu przepisów, zaprezentuje NSA. Niezależnie od tego wydaje się, że dopiero wprowadzenie nowych przepisów jednolicie regulujących opodatkowanie przedsiębiorców może położyć kres praktyce wyłączenia ze źródła przychodów "działalność gospodarcza" przychodów i kosztów wynikających z tej działalności, lecz opisywanych także przez inne źródła przychodów. Obecny stan prawny wprowadza zbyt wiele niepewności dla podatników prowadzących działalność gospodarczą.


Magazyn „Orzecznictwo Podatkowe” co miesiąc prezentuje ważne orzeczenia i komentarze podatkowe. Znajdziesz tu praktyczne rady jak zminimalizować ryzyko, że urząd skarbowy podważy Twoje decyzje oraz poznasz argumenty, które pozwolą Ci wygrać z fiskusem.