Usługi "prywatne" w UE a faktura VAT

Przeczytaj także: VAT: miejsce świadczenia usług w 2010 r.

Rozpatrzmy następującą sytuację: Polski przedsiębiorca świadczy na rzecz niemieckiego kontrahenta usługi naprawy samochodów należących do jego firmy, jeżdżących na terenie Polski. Zgodnie z obowiązującymi zasadami na wykonane remonty wystawia on faktury VAT ze wskazaniem, że usługi te nie podlegają opodatkowaniu podatkiem VAT w Polsce, a podatnikiem zobowiązanym do rozliczenia tego podatku jest nabywca. W miesiącu sierpniu 2010 r. polski przedsiębiorca naprawił także prywatny samochód swojego kontrahenta, który to kontrahent wykorzystywał właśnie na urlopie spędzanym w Polsce. Fakt, że jest to samochód prywatny i wykorzystywany w celach prywatnych, jednak przemilczał przy wystawianiu faktury za remont, w związku z czym polski podatnik wystawił ją w taki sam sposób, jak pozostałe. Czy postępowanie to jest prawidłowe?

Obowiązujące od początku 2010 r. przepisy ustawy o VAT wskazują, iż miejscem świadczenia (opodatkowania) usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania
W przypadku natomiast gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba lub stałe miejsce zamieszkania, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności.
Z kolei w przypadku gdy usługobiorca nie posiada siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym zwykle prowadzi on działalność lub w którym ma on miejsce zwykłego pobytu.

Przepisy rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie faktur mówią z kolei (§25), że ogólne przepisy w zakresie wystawiania faktur w dużej mierze stosuje się także do faktur dokumentujących powyższe czynności. Faktury takie nie muszą jednak zawierać stawki i kwoty podatku oraz kwoty należności wraz z podatkiem. Powinna się na nich natomiast znaleźć informacja, że zobowiązanym do rozliczenia tego podatku jest nabywca usługi, lub odesłanie do odpowiedniego przepisu dyrektywy, na podstawie którego zobowiązanym do rozliczenia tego podatku jest nabywca usługi. Przepisy te milczą z kolei w zakresie podpisywania faktur przez nabywców (a co za tym idzie – nie ma takiego obowiązku).

Należy jednak pamiętać o pewnym wyjątku w zakresie miejsca świadczenia usług, który został zawarty w art. 28b ust. 4 ustawy o VAT. Przepis ten mówi, że w przypadku świadczenia usług na rzecz podatników, gdy usługi te przeznaczone są na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych lub członków stowarzyszenia, do określenia miejsca świadczenia stosuje się odpowiednio przepisy art. 28c, tzn (z pewnymi wyjątkami):

• miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym usługodawca posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania
• w przypadku gdy usługi są świadczone ze stałego miejsca prowadzenia działalności usługodawcy znajdującego się w innym miejscu niż jego siedziba lub stałe miejsce zamieszkania, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności
• w przypadku gdy usługodawca nie posiada siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym zwykle prowadzi on działalność lub w którym ma on miejsce zwykłego pobytu

Co za tym idzie, może się okazać, że mimo wykonania przez polskiego przedsiębiorcę usługi na rzecz podatnika z innego kraju obowiązanym do wykazania podatku VAT od tej usługi będzie usługodawca, tj. przedsiębiorca z Polski. I tak właśnie jest w naszym przykładzie. Usługa naprawy prywatnego samochodu kontrahenta będzie podlegała opodatkowaniu w Polsce. Sposób wystawienia faktury VAT należy uznać zatem za nieprawidłowy. W stosunku do wykonanej usługi remontowej polski przedsiębiorca powinien naliczyć podatek VAT w wysokości 22%.

Jak się jednak przed sytuacjami takiego typu zabezpieczyć? Jednym ze sposobów może być zawarcie stosownej informacji na fakturze, zgodnie z którą nabywca oświadczy, że świadczona usługa nie jest przeznaczona na jego cele osobiste lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych lub członków stowarzyszenia i po którą to nabywca złoży swój podpis.