Zwolnienie podmiotowe z VAT: rezygnacja/utrata

Przeczytaj także: Zwolnienie podmiotowe: utrata a VAT należny

Rozpatrzmy następującą sytuację: Z uwagi na planowane inwestycje przedsiębiorca korzystający ze zwolnienia podmiotowego VAT chciał z niego dobrowolnie zrezygnować, aby móc odliczać ten podatek od planowanych zakupów. Czy może tego dokonać w trakcie miesiąca czy tylko na jego początku?

Nasz przedsiębiorca korzysta ze zwolnienia określonego w art. 113 ustawy o VAT. Ust. 1 tego przepisu mówi, że zwalnia się od podatku podatników, u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 100 000 zł.

Ze zwolnienia takiego podatnik może jednak zrezygnować. Stanowi o tym art. 113 ust. 4 ustawy, zgodnie z którym podatnik kontynuujący działalność gospodarczą może zrezygnować ze zwolnienia podmiotowego, o ile powiadomi o tym zamiarze naczelnika urzędu skarbowego przed początkiem miesiąca, w którym z tego zwolnienia rezygnuje. Warto nawiązać tutaj także do art. 96 ust. 5 pkt 3 ustawy o VAT, który to mówi, że jeżeli podmioty zwolnione z podatku na podstawie art. 113 ust. 1 rezygnują ze zwolnienia, obowiązane są do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego VAT przed początkiem miesiąca, w którym z tego zwolnienia rezygnują.

Przytoczone przepisy nie zezwalają zatem na rezygnację ze zwolnienia podmiotowego w trakcie miesiąca. Przedsiębiorca może stać się dobrowolnie czynnym podatnikiem VAT jedynie od początku danego miesiąca, o ile o fakcie tym zawiadomi naczelnika urzędu skarbowego do końca miesiąca poprzedniego.

Powyższe dotyczy jednak dobrowolnej rezygnacji ze zwolnienia podmiotowego. Inaczej jest w przypadku utraty prawa do tego zwolnienia. Z utratą taką mamy do czynienia przede wszystkim w przypadku przekroczenia limitu sprzedaży wskazanego w art. 113 ust. 1 ustawy o VAT, czyli 100 000 zł. Jak bowiem stanowi art. 113 ust. 5 ustawy o VAT, jeżeli wartość sprzedaży u podatników korzystających ze zwolnienia podmiotowego przekroczy tę kwotę, zwolnienie traci moc w momencie jej przekroczenia. Obowiązek podatkowy powstaje z momentem przekroczenia tej kwoty, a opodatkowaniu podlega nadwyżka sprzedaży ponad tę kwotę.

Utratę zwolnienia podmiotowego w dowolnym momencie spowoduje także wykonanie czynności określonych w art. 113 ust. 13 pkt 1-3 ustawy o VAT, który zawiera katalog czynności, wykonywanie których wyłącza korzystanie ze zwolnienia.

W takiej sytuacji, zgodnie z art. 96 ust. 5 pkt 2 ustawy podatnik jest zobowiązany do złożenia zgłoszenia rejestracyjnego przed dniem, w którym traci on prawo do tego zwolnienia.