Rok podatkowy a optymalizacja kosztów w firmie

Przeczytaj także: Sprawozdania finansowe wg KIMSF 17: o czym pamiętać?

Art. 64 ustawy o rachunkowości stanowi, że badaniu podlegają m.in. roczne sprawozdania finansowe kontynuujących działalność spółek akcyjnych, z wyjątkiem spółek będących na dzień bilansowy w organizacji czy pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdania finansowe, spełniły co najmniej dwa z następujących warunków:
a) średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło co najmniej 50 osób,
b) suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła równowartość w walucie polskiej co najmniej 2.500.000 euro,
c) przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy stanowiły równowartość w walucie polskiej co najmniej 5.000.000 euro.

Przepisy te mówią zatem, że sprawozdania finansowe sporządza się za rok obrotowy. Tak też są dokonywane badania tych sprawozdań. Rokiem obrotowym jest natomiast (art. 3 ust. 1 pkt 9 ustawy o rachunkowości) rok kalendarzowy lub inny okres trwający 12 kolejnych pełnych miesięcy kalendarzowych, stosowany również do celów podatkowych. Rok obrotowy lub jego zmiany określa statut lub umowa, na podstawie której utworzono jednostkę. Jeżeli jednostka rozpoczęła działalność w drugiej połowie przyjętego roku obrotowego, to można księgi rachunkowe i sprawozdanie finansowe za ten okres połączyć z księgami rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok następny. W przypadku zmiany roku obrotowego pierwszy po zmianie rok obrotowy powinien być dłuższy niż 12 kolejnych miesięcy.

Podobne uregulowania znalazły się w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej updop). Art. 8 ust. 1 updop stanowi, że rokiem podatkowym jest co do zasady rok kalendarzowy, chyba że podatnik postanowi inaczej w statucie albo w umowie spółki, albo w innym dokumencie odpowiednio regulującym zasady ustrojowe innych podatników i zawiadomi o tym właściwego naczelnika urzędu skarbowego – czego trzeba dopełnić najpóźniej w terminie 30 dni, licząc od dnia zakończenia ostatniego roku podatkowego (art. 8 ust. 4 updop). Wówczas rokiem podatkowym jest okres kolejnych dwunastu miesięcy kalendarzowych. W przypadku podjęcia po raz pierwszy działalności, pierwszy rok podatkowy trwa od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego albo do ostatniego dnia wybranego roku podatkowego, nie dłużej jednak niż dwanaście kolejnych miesięcy kalendarzowych (art. 8 ust. 1 ustawy).

Jeżeli natomiast podjęcie po raz pierwszy działalności gospodarczej ma miejsce w drugiej połowie roku kalendarzowego oraz podatnik wybrał rok podatkowy pokrywający się z rokiem kalendarzowym, pierwszy rok podatkowy może trwać od dnia rozpoczęcia działalności do końca roku kalendarzowego następującego po roku, w którym rozpoczęto działalność (art. 8 ust. 2a updop). Tutaj rok podatkowy może zatem trwać nawet 18 miesięcy.

Dodatkowo, jak wskazuje art. 8 ust. 3 updop, w razie zmiany roku podatkowego, za pierwszy po zmianie rok podatkowy uważa się okres od pierwszego miesiąca następującego po zakończeniu poprzedniego roku podatkowego do końca roku podatkowego nowo przyjętego. Okres ten nie może być krótszy niż dwanaście i dłuższy niż dwadzieścia trzy kolejne miesiące kalendarzowe.

Ani ustawa o rachunkowości, ani ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych nie ograniczają ilości zmian roku podatkowego. Zmiana może zatem następować za każdym razem po zakończeniu danego roku (po spełnieniu określonych ustawami warunków, tj. powiadomienia na czas naczelnika urzędu skarbowego o zmianie roku oraz stosownych zapisach w aktach stanowiących podmiotu).

A jak powyższe może wpłynąć na zmniejszenie kosztów firmy? M.in. poprzez wydatki na badanie sprawozdania finansowego. Badaniu podlegają bowiem roczne (obejmujące rok obrotowy/podatkowy, czyli nawet okres 23 miesięcy) sprawozdania finansowe. Badanie jednego sprawozdania finansowego (za 23 miesiące) będzie z pewnością tańsze niż dwóch za okresy 12 miesięczne.