Prowizje bankowe: koszty gdy księga podatkowa

Przeczytaj także: Firmowy rachunek bankowy: koszty i przychody w KPiR

Rozpatrzmy następującą sytuację: Po zakończeniu miesiąca podatnik otrzymuje od banku wyciąg bankowy za okres miesięczny, który zawiera m.in. szereg opłat i prowizji bankowych, które w danym miesiącu wystąpiły. Miesięczne wyciągi bankowe są wystawiane nie w danym miesiącu ale na początku miesiąca następnego (np. wyciąg za maj 2010 r. został wystawiony przez bank dnia 1 czerwca 2010 r.). Kiedy wynikające z wyciągów opłaty i prowizje należy zaliczyć do kosztów uzyskania przychodu i ująć w podatkowej księdze przychodów i rozchodów?

Na wstępie przypomnijmy, że zdarzenia gospodarcze są ujmowane w księdze podatkowej na podstawie prawidłowych i rzetelnych dowodów księgowych (§12 ust. 1 rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów). Za dowody takie uważa się m.in. dowody opłat pocztowych i bankowych (§13 pkt 4 rozporządzenia w sprawie prowadzenia księgi), do których niewątpliwie zalicza się wyciągi bankowe.

Sama kwestia ujęcia danego wydatku w księdze została uregulowana w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof). Art. 22 ust. 4 updof mówi tutaj, że koszty uzyskania przychodów co do zasady są potrącalne tylko w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione. Za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów uważa się z kolei dzień wystawienia faktury (rachunku) lub innego dowodu stanowiącego podstawę do zaksięgowania (ujęcia) kosztu. Mówi o tym art. 22 ust. 6b updof.

W celu udzielenia pełnej odpowiedzi na postawione wyżej pytanie należy pamiętać, że przepisy podatkowe przewidują dwie metody prowadzenia księgi podatkowej. Są to: metoda uproszczona, z której korzysta większość przedsiębiorców oraz metoda memoriałowa (umożliwiająca prowadzenie księgi podatkowej na zasadach zbliżonych do ksiąg rachunkowych), którą spotyka się stosunkowo rzadko. Nie mniej obydwie metody są prawnie dopuszczalne, stąd też omawianą w niniejszym artykule kwestię należy odnieść do każdej z nich. Różnica pomiędzy metodami nie jest jednak duża.

Otóż w przypadku metody uproszczonej należy, w stosunku do opłat i prowizji bankowych, stosować zasadę określoną w art. 22 ust. 4 w zw. z art. 22 ust. 6b updof, zgodnie z którą data wystawienia danego dowodu księgowego (w naszym przypadku wyciągu bankowego) wskazuje nam moment zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów. Koszty prowizji i opłat bankowych za miesiąc maj 2010 r. podatnik powinien zatem ująć w księdze w kolumnie 13 „Pozostałe wydatki” w dacie wyciągu bankowego, czyli 1 czerwca 2010 r.

Co się zaś tyczy metody memoriałowej, trzeba tutaj przede wszystkim wskazać, że dzieli ona koszty na bezpośrednio związane z uzyskaniem przychodów i inne niż bezpośrednio związane z uzyskaniem przychodów (zwane pośrednimi). Opłaty i prowizje bankowe zaliczają się do tych drugich. Tutaj także koszty takie ujmuje się w dacie ich poniesienia, którą co do zasady jest data dokumentu, na podstawie którego dokonuje się księgowania. Jak jednak mówi art. 22 ust. 5c updof, jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie, jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, w takim przypadku stanowią one koszty uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

Dla prowizji i opłat bankowych powyższe ma znaczenie na przełomie roku, tj. gdy dotyczą one grudnia a wyciąg bankowy jest wystawiony w styczniu następnego roku. W takiej sytuacji prowizja grudniowa winna być zaliczona do kosztów uzyskania przychodów miesiąca grudnia mimo wystawienia wyciągu w styczniu. W pozostałych przypadkach obowiązuje taka sama zasada jak przy metodzie uproszczonej, czyli opłaty i prowizje należy ujmować w księdze podatkowej w dacie wyciągu bankowego.