Sprzedaż udziałów: moment powstania przychodu

Przeczytaj także: Zbycie majątku (nieruchomości) po 5 latach z podatkiem dochodowym?

NSA potwierdził, iż z punktu widzenia rozpoznawania przychodu, bez znaczenia jest kwestia, czy cena została uiszczona zgodnie z harmonogramem. Jeżeli nadszedł termin płatności określonej raty, to w odniesieniu do niej przychód należy rozpoznać niezależnie od faktu, czy kupujący ją zapłacił (sygn. II FSK 282/09).

Stan faktyczny, którego dotyczył wyrok wyglądał następująco: osoba fizyczna (dalej: „podatnik”) zawarła przedwstępną umowę sprzedaży udziałów posiadanych w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Umowa przewidywała, że zapłata ceny przez kupującego nastąpi w dwóch ratach. Płatność pierwszej raty wyznaczono na listopad 2007 roku, natomiast drugiej - pół roku później, czyli w kolejnym roku podatkowym. Przeniesienie własności udziałów miało nastąpić w dniu zapłaty pierwszej raty.

W związku z powyższym, podatnik wystąpił z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej do Dyrektora Izby Skarbowej w K. (dalej: „organ podatkowy”), zwracając się z pytaniem, kiedy powinien rozpoznać przychód należny, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: „updof”)? Powyższy przepis dotyczący przychodów z odpłatnego zbycia papierów wartościowych i udziałów w spółkach mających osobowość prawną stanowi, iż przychody te rozpoznaje się wtedy, gdy są należne, choćby jeszcze nie zostały faktycznie otrzymane.

Zdaniem podatnika, datą przychodu jest data, w której roszczenie względem kupującego stanie się wymagalne, a zatem najpierw powstanie przychód z tytułu pierwszej raty (w momencie jej wymagalności), a dopiero później, w kolejnym roku podatkowym, powstanie przychód z tytułu drugiej raty (z uwagi na umowne przesunięcie daty wymagalności). Przychód powstanie zatem w dwóch odrębnych datach.

Organ podatkowy w odpowiedzi (interpretacji indywidualnej) nie podzielił stanowiska podatnika i wskazał, że datą powstania przychodu w odniesieniu do całej transakcji będzie dzień, w którym nastąpi przeniesienie własności udziałów na kupującego. Zdaniem organu podatkowego, fakt rozłożenia na raty zapłaty ceny nie ma znaczenia dla ustalenia momentu powstania przychodu.

Z powyższym stanowiskiem podatnik nie zgodził się i wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie (dalej: „WSA”), który przyznał mu rację stwierdzając, iż przychodem należnym, w rozumieniu updof jest przychód, co do którego można stwierdzić, że podatnikowi przysługuje uprawnienie do jego otrzymania (przychód, który jest wymagalny). WSA wskazał ponadto, iż roszczenie staje się wymagalne z chwilą nadejścia terminu, w jakim świadczenie ma być spełnione. Konsekwentnie, w przypadku sprzedawcy, data wymagalności roszczenia co do ceny jest niezależna od daty zawarcia umowy sprzedaży, czy też daty przeniesienia własności (daty wykonania wzajemnego świadczenia sprzedawcy).

Organ podatkowy zaskarżył orzeczenie WSA wnosząc skargę kasacyjną do NSA, jednakże skarga została oddalona, a NSA przyznał rację podatnikowi oraz WSA.

Reasumując, NSA w analizowanym wyroku potwierdził prawidłowość stanowiska podatnika oraz WSA, zgodnie z którym osoba fizyczna dokonując zbycia udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością w dwóch ratach w półrocznym odstępie, uzyska przychód z tego tytułu odpowiednio w datach wymagalności (z upływem terminu płatności) poszczególnych rat. Wtedy też powstanie obowiązek podatkowy w podatku dochodowym od osób fizycznych.