Kaucja gwarancyjna a obowiązek podatkowy w VAT

Przeczytaj także: Kiedy kaucja gwarancyjna z podatkiem VAT?

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Spółka prowadzi działalność gospodarczą w zakresie leasingu. W zawieranych umowach znajduje się zapis, zgodnie z którym korzystający do dnia zakończenia umów są zobowiązani do wpłaty na rzecz spółki kwoty w równowartości wartości końcowej przedmiotu leasingu brutto. Kwota ta jest traktowana jako zapłata kaucji gwarancyjnej na zabezpieczenie uregulowania zobowiązania przez korzystającego z tytułu wykupu przedmiotu leasingu. Dopiero, gdy:
1. umowa leasingu zostanie zakończona, oraz
2. korzystający wywiązał się ze wszystkich zobowiązań z niej wynikających, oraz
3. Spółka nie otrzymała w ciągu 14 dni przed upływem zakończenia umowy leasingu pisemnej rezygnacji z nabycia przedmiotu leasingu
- przedmiotowa wpłata zostaje uznana za zapłatę wartości końcowej przedmiotu leasingu. Zgodnie z umową leasingu, spółka może również zaliczyć otrzymaną kwotę kaucji gwarancyjnej na poczet wymagalnych należności powstałych w związku z umową leasingu, w tym odsetek z tytułu opóźnień.
Powstała wątpliwość, w którym momencie powstaje po stronie spółki obowiązek podatkowy w podatku VAT w związku z otrzymaniem powyższej kaucji gwarancyjnej? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy i odstąpił od jego oceny prawnej, a stanowisko to było następujące:

„(…) Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: „ustawa o VAT”), opodatkowaniu podatkiem VAT podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie zaś do przepisu art. 29 ust. 1 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest obrót, z zastrzeżeniem ust. 2—22, art. 30—32, art. 119 oraz art. 120 ust. 4 i 5 ustawy. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży pomniejszona o kwotę należnego podatku. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy. Obrót zwiększa się o otrzymane dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze mające bezpośredni wpływ na cenę (kwotę należną) towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika, pomniejszone o kwotę należnego podatku. W przypadku, gdy pobrano zaliczki, zadatki, przedpłaty lub raty, obrotem — stosownie do art. 29 ust. 2 ustawy o VAT — jest również kwota otrzymanych zaliczek, zadatków, przedpłat lub rat, pomniejszona o przypadającą od nich kwotę podatku.

Zgodnie z generalną zasadą, wyrażoną w art. 19 ust. 1 ustawy o VAT, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi. Jednocześnie ustawodawca zastrzegł, że od zasady tej istnieje szereg wyjątków określających szczególny moment powstania obowiązku podatkowego.

Jednym z takich wyjątków jest sytuacja, gdy przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi otrzymano część należności, w szczególności przedpłatę, zaliczkę, zadatek lub ratę, wówczas, na podstawie art. 19 ust. 11 ustawy o VAT obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w tej części.