Odszkodowanie a przychód firmy

Przeczytaj także: Co jest przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej?

Art. 12 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wskazuje, że przychodami w myśl tej ustawy są m.in. otrzymane pieniądze i wartości pieniężne. Tak szeroka definicja powoduje, że za przychód należy uznać także każde odszkodowanie otrzymane w związku doznaną stratą z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej.

Ustawodawca przepisu takiego nie powtórzył jednak w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pewną namiastką w zakresie odszkodowań jest art. 14 ust. 2 pk 12 tejże ustawy, który to mówi, że przychodem z pozarolniczej działalności gospodarczej są także otrzymane odszkodowania za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą lub z prowadzeniem działów specjalnych produkcji rolnej.

Ta definicja jest dużo węższa od tej w podatku dochodowym od osób prawnych. Nie mniej istnieją jednak spore obawy na tak wąskim zaliczaniu odszkodowań do przychodów. Należy bowiem pamiętać, że odszkodowania podatnicy otrzymują nie tylko w wyniku szkody na majątku, ale np. także za nieterminowe wywiązywanie się z kontraktów przez kontrahentów, czy odstępowanie przez nich od zawartych umów.

Nieopodatkowanie takich odszkodowań może doprowadzić do konfliktu z fiskusem, który zapewne będzie próbował uznać je za przychody podatkowe prowadzonej firmy np. na podstawie art. 14 ust. 1 ustawy. Stąd też, zdaniem autora, wszelkie odszkodowania uzyskane za doznane straty w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą co do zasady należy zaliczyć do przychodów podatkowych, chyba że ustawa wyraźnie wskazuje zwolnienie/wyłączenie z opodatkowania. Przykładem wyjątku są tutaj odszkodowania w części przypadającej na poniesione w związku ze stratą wydatki, które nie mogły być zaliczone do kosztów uzyskania przychodów.

Należy tutaj jednak dodatkowo zwrócić szczególną uwagę na odróżnienie odszkodowań związanych z działalnością gospodarczą od odszkodowań z tą działalnością niezwiązanych (czyli prywatnych). Art. 21 ust. 1 pkt 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych mówi bowiem, że zwalnia się z tego podatku kwoty otrzymane z tytułu ubezpieczeń majątkowych i osobowych z wyjątkiem m.in. odszkodowań za szkody dotyczące składników związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

Co za tym idzie, prywatne odszkodowania, czyli niezwiązane z prowadzoną działalnością gospodarczą, są zwolnione z podatku dochodowego. Problematyczne może przy tym okazać się określenie, czy wypłacone odszkodowanie dotyczy sfery prywatnej czy też firmowej. Z całą pewnością podstawowe znaczenie dowodowe w tej materii będzie miała zawarta polisa ubezpieczeniowa.

Jeżeli dane odszkodowanie będzie stanowiło przychód z działalności gospodarczej podlegający opodatkowaniu, konieczne jest także określenie daty powstania tego przychodu. W tej kwestii należy przyjąć zasadę zawartą w art. 14 ust. 1i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, zgodnie z którą w przypadkach, w których inne przepisy określenia momentu powstania przychodu nie mają zastosowania, należy przyjąć że datą jego powstania jest dzień otrzymania zapłaty, czyli dzień faktycznego otrzymania odszkodowania.

Podatek także na ryczałcie

Jak się okazuje wykazać przychód i zapłacić podatek od otrzymanego odszkodowania muszą nie tylko przedsiębiorcy rozliczający się z podatku dochodowego na zasadach ogólnych wg skali podatkowej czy liniowcy, ale także ryczałtowcy. Art. 12 ust. 1 pkt 3 lit. i) ustawy o ryczałcie ewidencjonowanym mówi bowiem, że ryczałt od przychodów ewidencjonowanych wynosi 8,5% od przychodów, o których mowa w art. 14 ust. 2 pkt 11 i 12 ustawy o podatku dochodowym, czyli m.in. od odszkodowań otrzymanych za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.