Usługa od kontrahenta z UE a import usług

Przeczytaj także: Import/eksport usług w podatku VAT od wynajmu pracowników

Rozpatrzmy następującą sytuację: Niemiecki kontrahent wykonał dla polskiego podatnika usługę na majątku ruchomym – wyremontował maszyny produkcyjne. Usługa miała miejsce w Polsce. Kontrahent ten posiada oddział w Polsce, który remontem się zajął i wystawił na powyższe fakturę VAT, w której został naliczony polski podatek od towarów i usług. Czy w takiej sytuacji podatnik musi wykazać import usług?

Art. 2 ust. 9 ustawy o VAT wskazuje, że przez import usług należy rozumieć świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca. To, kiedy usługobiorca jest podatnikiem w tym przypadku określa natomiast art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT. Zgodnie z nim podatnikami są usługobiorcy, usług świadczonych przez podatników nieposiadających siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności na terytorium kraju.

Dodajmy także, iż od początku 2010 r. ustawodawca na nowo uregulował miejsce świadczenia (opodatkowania usług). Zostało ono określone co do zasady w art. 28b ustawy o podatku od towarów i usług, zgodnie z którym miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania.
W przypadku gdy usługi są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba lub stałe miejsce zamieszkania, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności.
W przypadku gdy usługobiorca nie posiada siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym zwykle prowadzi on działalność lub w którym ma on miejsce zwykłego pobytu.

Miejsce świadczenia usług na ruchomym majątku podatnika należy rozpatrywać zgodnie z powyższą definicją, a co za tym idzie – będzie nim terytorium Polski.

Powstaje zatem pytanie, czy w naszej sytuacji ma zastosowanie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy, co pociągnie za sobą rozliczenie importu? Kontrahent unijny świadczył usługę za pośrednictwem swojego oddziału znajdującego się w Polsce. Należałoby zatem uznać, że posiada on stałe miejsce prowadzenia działalności w tym kraju, w związku z czym przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 nie ma tutaj zastosowania. W takim przypadku obowiązki rozliczenia podatku VAT spoczywają na tym oddziale zagranicznego kontrahenta, który postąpił prawidłowo opodatkowując wykonaną usługę krajową stawką podatku VAT. Na polskim podatniku z tytułu nabycia przedmiotowej usługi nie ciąży zatem obowiązek rozliczenia importu usług.

Sytuacja wyglądałaby zgoła inaczej, gdyby usługa ta nie była świadczona za pośrednictwem polskiego oddziału. Wtedy kontrahent unijny powinien wystawić fakturę bez podatku VAT, a jego rozliczenie ciążyłoby na usługobiorcy (podatniku krajowemu), który byłby zobowiązany do wykazania i rozliczenia importu usług.