Preferencyjny zakup mieszkania a podatek

Przeczytaj także: CIT. Skutki konwersji wierzytelności na udziały w podatku dochodowym

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

9 października 2009 r. wnioskodawca nabył wraz z żoną lokal mieszkalny od spółdzielni, który do dnia zakupu żona wynajmowała. Umowa najmu została zawarta podczas trwania małżeństwa. Nabycie lokalu nastąpiło na podstawie art. 48 ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych. Wartość rynkowa mieszkania wynosiła 118 600 zł, przy czym wnioskodawca z żoną był zobowiązany zapłacić spółdzielni mieszkaniowej kwotę odpowiadającą wysokości wkładu budowlanego, tj. 17 790 zł (stanowiąca 15% wartości rynkowej mieszkania). Wnioskodawca wskazał, że od lipca 1993 r. był najemcą lokalu na podstawie zawartej z DOKP umowy najmu mieszkania zakładowego, które następnie w 1994 r. zostało oddane przez PKP we władanie właścicielowi „K”, a w latach 1994-1995 spółdzielnia mieszkaniowa nabyła odpłatnie budynek mieszkalny, w którym znajduje się przedmiotowy lokal, od „K”. Powstała wątpliwość, czy w takiej sytuacji od różnicy pomiędzy wartością rynkową a zapłaconą ceną za mieszkanie należy zapłacić podatek dochodowy? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 51, poz. 307 ze zm.), opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych podlegają wszelkiego rodzaju dochody, z wyjątkiem dochodów wymienionych w art. 21, 52, 52a i 52c oraz dochodów, od których na podstawie przepisów Ordynacji podatkowej zaniechano poboru podatku.

Stosownie zaś do treści art. 11 ust. 1 ww. ustawy przychodami, z zastrzeżeniem art. 14-15, art. 17 ust. 1 pkt 6, 9 i 10 w zakresie realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, art. 19 i art. 20 ust. 3, są otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.

W myśl art. 11 ust. 2 przytoczonej ustawy wartość pieniężną świadczeń w naturze, z zastrzeżeniem art. 12 ust. 2, określa się na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania, przy czym jeżeli świadczenia są częściowo odpłatne, przychodem podatnika jest różnica pomiędzy wartością tych świadczeń, ustaloną według zasad określonych w ust. 2 lub 2a, a odpłatnością ponoszoną przez podatnika (ust. 2b).

Powyższe oznacza, że przychodem z tytułu uzyskania rzeczy lub prawa po obniżonej cenie (tj. częściowo odpłatnego) jest różnica pomiędzy ceną rynkową stosowaną w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca ich uzyskania, a kwotą zapłaconą zbywcy przez nabywcę.

W świetle przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych warunkiem koniecznym do uznania świadczenia częściowo odpłatnego za przychód jest jego otrzymanie przez podatnika.

Kwestię ustanowienia własności lokalu na rzecz dotychczasowego najemcy regulują przepisy art. 48 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (t.j. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.) po nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 14 czerwca 2007 r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 125, poz. 873). Zgodnie z przepisem ust. 1 tego artykułu – w brzmieniu obowiązującym od dnia 31 lipca 2007 r. – na pisemne żądanie najemcy spółdzielczego lokalu mieszkalnego, który przed przejęciem przez spółdzielnię mieszkaniową był mieszkaniem przedsiębiorstwa państwowego, państwowej osoby prawnej lub państwowej jednostki organizacyjnej, spółdzielnia jest obowiązana zawrzeć z nim umowę przeniesienia własności lokalu, po dokonaniu przez niego:

1. spłaty zadłużenia z tytułu świadczeń wynikających z umowy najmu lokalu;
2. wpłaty wkładu budowlanego określonego przez zarząd spółdzielni w wysokości proporcjonalnej do powierzchni użytkowej zajmowanego mieszkania wynikającej ze zwaloryzowanej ceny nabycia budynku, jeżeli spółdzielnia nabyła budynek odpłatnie.

Żądanie to przysługuje również osobie bliskiej w stosunku do najemcy (art. 48 ust. 2).

W związku z powyższym, nabycie prawa własności lokalu mieszkalnego, jeśli przekształcenie zostało dokonane zgodnie z przepisami art. 48 ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych, nie powoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych. Tym samym ustanowienie prawa własności lokalu nie rodzi skutków podatkowych w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.(…)”

Pełną treść interpretacji można przeczytać na stronie Ministerstwa Finansów