Posiłki profilaktyczne: ekwiwalent a podatek

Przeczytaj także: Zwolnienie z podatku: posiłki profilaktyczne a bony żywnościowe

Art. 232 Kodeksu pracy zobowiązuje pracodawcę do zapewnienia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatnie, odpowiednich posiłków i napojów, jeżeli jest to niezbędne ze względów profilaktycznych. Na tym regulacje ustawowe się kończą. Szczegóły w tym zakresie zostały doprecyzowane w akcie wykonawczym do K.p., tj. w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów.

§1 tego rozporządzenia wskazuje, że pracodawca zapewnia pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych nieodpłatnie:

1. posiłki wydawane ze względów profilaktycznych, w formie jednego dania gorącego
2. napoje, których rodzaj i temperatura powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy.

Jeżeli jednak pracodawca nie ma możliwości wydawania posiłków ze względu na rodzaj wykonywanej przez pracownika pracy lub ze względów organizacyjnych, może zapewnić w czasie pracy (§2 ust. 2 rozporządzenia):

1. korzystanie z takich posiłków w punktach gastronomicznych,
2. przyrządzanie posiłków przez pracownika we własnym zakresie z otrzymanych produktów.

Powyższe świadczenia mieszczą się w pojęciu przychodów ze stosunku pracy zdefiniowanym w art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, które zalicza tutaj wartość pieniężną wszelkiego rodzaju świadczeń w naturze ponoszonych na rzecz pracowników oraz innych nieodpłatnych świadczeń (w tym także pieniężnych).

Jednakże w art. 21 ust. 11 pkt 11 tej ustawy ustawodawca zwolnił z podatku świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.

Co za tym idzie, zapewnienie pracownikom posiłków profilaktycznych, do czego zobowiązują pracodawców wyżej przytoczone przepisy, nie stanowią dla tych pierwszych przychodu ze stosunku pracy podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Należy tutaj jednak pamiętać, iż przepisy te przewidują jedynie trzy formy zapewnienia posiłków (i napojów), tj.: wydawanie pracownikom takich posiłków w naturze, zapewnienie korzystania z nich w punktach gastronomicznych bądź wydanie produktów do samodzielnego przygotowania posiłków przez pracowników. W związku z tym jedynie takie formy świadczeń są zwolnione z podatku po stronie pracowników.

Nie znalazł się wśród nich ekwiwalent pieniężny w zamian za zapewnienie posiłków profilaktycznych. Tym samym, jeżeli pracodawca zdecyduje się na taką formę wywiązywania ze swoich obowiązków, wypłacony ekwiwalent nie będzie korzystał ze zwolnienia w podatku dochodowym, a co za tym idzie, należy go doliczyć do pozostałych przychodów pracownika podlegających opodatkowaniu, od sumy których obliczy zaliczkę na podatek.