Sprzedaż towarów używanych a zwolnienie z VAT

Przeczytaj także: Nie każda dostawa towarów używanych wolna od VAT

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, zwalnia się od tego podatku dostawę towarów używanych, pod warunkiem że w stosunku do tych towarów nie przysługiwało dokonującemu ich dostawy prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.

Co za tym idzie, jeżeli podatnik, w chwili zakupu danego towaru, VAT odliczyć nie mógł, przy sprzedaży będzie mógł zastosować zwolnienie. Aby jednak powyższe mogło mieć zastosowanie, dany towar musi spełniać warunki towaru używanego. Te zostały określone w art. 43 ust. 2 ustawy o VAT. I tak towarami używanymi są ruchomości, których okres używania przez podatnika dokonującego ich dostawy wyniósł co najmniej pół roku po nabyciu prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel. Ustawa posługuje się jeszcze jedną definicją towarów używanych (art. 120 ust. 1 pkt 4), ale ta nie ma tutaj zastosowania.

Na podstawie powyższej definicji można zatem stwierdzić, iż dany towar może być uznany za używany, o ile:

• jest ruchomością
• sprzedawca go używał
• okres tego używania wyniósł co najmniej pół roku licząc od chwili nabycia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel
• przy nabyciu tego towaru sprzedawcy nie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego zarówno w całości jak i w części.

Niespełnienie chociażby jednej z powyższych przesłanek powoduje, że dany towar za używany nie będzie mógł być uznany, a co za tym idzie, nie będzie można skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy. Dodajmy w tym miejscu, iż ustawodawca przewidział takie zwolnienie także dla samochodów osobowych, w stosunku do których podatnikowi przysługuje ograniczone prawo do odliczenia podatku VAT przy jego nabyciu (60% tego podatku nie więcej niż 6 000 zł), o ile samochód ten spełnia wyżej wymienione przesłanki. Wyjątek ten został zapisany w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy.

Warto poświęcić dodatkowo trochę uwagi na przedostatni z punktów, tj. na półroczny okres używania danego towaru. Mogą bowiem wystąpić sytuacje, że podatnik używa dany towar przez ponad pół roku, ale nie jako właściciel, bądź posiada go ponad pół roku ale używa krócej. Zarówno w pierwszym jak i w drugim przypadku nie będzie możliwe zastosowanie omawianego zwolnienia. Ustawodawca zastrzega bowiem, iż dany towar trzeba używać przez pół roku i to w dodatku jako właściciel.

Z pierwszą sytuacją będziemy mieć do czynienia przede wszystkim w przypadku leasingu samochodów osobowych, które następnie podatnik wykupuje. Dodajmy, iż leasing operacyjny musi trwać co najmniej 40% normatywnego okresu amortyzacji danego towaru. W przypadku samochodów okres „zwykłej” amortyzacji wynosi 5 lat, umowa leasingu musi zatem być zawarta na co najmniej 2 lata. Co za tym idzie, przed wykupem podatnik używa taki samochód już przez dwa lata. Można by zatem uznać, iż zaraz po jego wykupie samochód taki można sprzedać korzystając ze zwolnienia w podatku VAT. Nic bardziej mylnego. Towar ten bowiem po chwili wykupu (wtedy staje się dopiero jego właścicielem) podatnik musi używać przez co najmniej pół roku, aby sprzedać go bez podatku od towarów i usług.

Jak już wskazano wyżej, nie tylko data zakupu jest tutaj istotna. Równie ważny jest okres używania towaru. Dodajmy w tym miejscu, iż okres ten w przypadku środków trwałych można precyzyjnie określić (tutaj bowiem wprost wskazuje się w ewidencji bądź wykazie środków trwałych moment oddania danego składnika majątku do używania). Ustawodawca mówi natomiast wyraźnie, aby dany towar mógł być uznany za używany, jego okres używania musi wynosić co najmniej pół roku. Dlatego też omawiane zwolnienie nie będzie miało zastosowania m.in. do towarów handlowych.

Przykład
W styczniu 2010 r. podatnik nabył od przedsiębiorcy zwolnionego z podatku VAT na rachunek maszynę produkcyjną za 6 000 zł. Podatek naliczony od tej transakcji nie wystąpił. Maszynę tę jednak wprowadził do ewidencji środków trwałych i przyjął do używania dopiero 10 marca 2010 r. z uwagi na remont hali.
W takiej sytuacji, aby przy sprzedaży tej maszyny podatnik mógł skorzystać ze zwolnienia określonego w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy o VAT, będzie ona mogła nastąpić nie wcześniej niż 11 września 2010 r. Jej wcześniejsza sprzedaż, mimo że przy nabyciu prawo do odliczenia podatku naliczonego nie przysługiwało (ten nie wystąpił) będzie skutkowało koniecznością wykazania VAT należnego