Amortyzacja jednorazowa tylko środków trwałych

Przeczytaj także: Remont i ulepszenie obcego środka trwałego

Rozpatrzmy następującą sytuację: W 2009 r. przedsiębiorca (mały podatnik w myśl ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych – dalej updof, prowadzący księgę podatkową) nabył maszyny produkcyjne, które miały stanąć w nowej części hali produkcyjnej. Podatnik chciał do nich zastosować amortyzację jednorazową. Z uwagi na przeciągające się prace budowlane, budowa hali zakończyła się dopiero w marcu 2010 r. Do tego czasu nabyte maszyny stały zapakowane w magazynie. W chwili ukończenia budowy zostały one przeniesione do hali na swoje miejsca i przedsiębiorca zaczął je wykorzystywać w prowadzonej działalności gospodarczej. Kiedy należy te maszyny jednorazowo zamortyzować? – w roku 2009 czy 2010?

Zgodnie z art. 22k ust. 7 updof, podatnicy, w roku podatkowym, w którym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej (z pewnymi wyjątkami), oraz mali podatnicy, mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 100 000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych. Nie wlicza się tutaj tych składników majątku, których wartość początkowa nie przekracza 3 500 zł.

Odpisu takiego można dokonać nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych (art. 22k ust. 8 updof). Zgodnie natomiast. Z art. 22d ust. 2 updof, dany składnik majątku wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zgodnie z zasadami określonymi w art. 22n updof, najpóźniej w miesiącu przekazania go do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej.

Aby zatem dany składnik majątku mógł zostać zamortyzowany jednorazowo, musi stać się środkiem trwałym i zostać wpisany do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Środkami trwałymi są natomiast składniki majątku stanowiące własność lub współwłasność podatnika, nabyte lub wytworzone we własnym zakresie, kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania, wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą (art. 22a ust. 1 updof). Wszystkie te warunki muszą być spełnione łącznie.

Przytoczone przepisy mówią zatem, że amortyzacji jednorazowej można dokonać najwcześniej w miesiącu, w którym dany składnik majątku został wpisany do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Wpisu takiego należy dokonać nie później niż w miesiącu przekazania danego składnika do używania. Nic nie stoi zatem na przeszkodzie, aby dokonać tego bezpośrednio po zakupie lecz jeszcze przed faktycznym przekazaniem danego składnika do używania. Mogłoby się wydawać zatem, iż amortyzacji jednorazowej nabytych maszyn przedsiębiorca może dokonać już w roku 2009, o ile wpisze je do ewidencji środków trwałych.

Analizując jednak dalej wskazane przepisy nie sposób nie zauważyć, że ustawodawca określa jako środki trwałe jedynie te składniki majątku, które zostały przekazane do używania i są wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej. Co za tym idzie, nie sam wpis do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych decyduje o amortyzacji. Amortyzować można bowiem jedynie środki trwałe (czyli składniki majątku przekazane do używania i wykorzystywane w firmie). W związku z tym wpisowi do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych musi towarzyszyć rzeczywiste przekazanie składnika majątku do używania i korzystanie z niego, aby mógł on być amortyzowany (w tym m.in. w postaci amortyzacji jednorazowej).

W naszym przykładzie trudno uznać, że maszyny te zostały przekazane do używania i były wykorzystywane przez przedsiębiorcę przed zakończeniem prac budowlanych hali produkcyjnej. Do tego czasu stały bowiem zapakowane w magazynie. Co za tym idzie, zdaniem autora przedsiębiorca powinien dokonać jednorazowej amortyzacji nabytych maszyn dopiero w 2010 r. Dla celów bezpieczeństwa dopiero w tym roku powinny się one znaleźć także w ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Gdyby po zakupie w 2009 r. maszyny te były używane na stanowiskach tymczasowych, a nie stały w magazynie, amortyzacji takiej należałoby dokonać w roku 2009.