Grunt rolny: sprzedaż a podatek dochodowy

Przeczytaj także: Darowizna gospodarstwa rolnego w podatku dochodowym

Rozpatrzmy następującą sytuację: W 2008 r. podatnik zakupił 2ha gruntów ornych, 1,5 ha łąk (z czego 0,25 ha to staw) oraz 0,5 ha nieużytków. Powyższe w całości zbył w 2010 r. Wskutek sprzedaży grunty te nie utraciły swojego rolnego charakteru, czy i od jakiej części powinien zapłacić podatek dochodowy?

Sprzedaż nieruchomości poza prowadzoną działalnością gospodarczą (czyli m.in. gruntów), jeżeli następuje przed upływem pięciu lat licząc od końca roku, w którym miało miejsce ich nabycie, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Od tej ogólnej reguły ustawodawca przewidział kilka wyjątków. Jeden z nich dotyczy sytuacji opisanej wyżej, a został on zapisany w art. 21 ust. 1 pkt 28 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Przepis ten mówi, iż wolne od podatku dochodowego są przychody uzyskane z tytułu sprzedaży całości lub części nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego. Należy tutaj jednak pamiętać, iż zwolnienie to nie dotyczy przychodu uzyskanego ze sprzedaży tych gruntów, które w związku z tą sprzedażą utraciły charakter rolny.

Jeżeli zatem przykładowo podatnik sprzeda kawałek gruntu rolnego, który nabywca zamierza przeznaczyć pod budowę domu, to zbycie na podstawie powyższego przepisu z podatku zwolnione nie będzie.

Niestety poza przytoczonym wyżej art. 21 ust. 1 pkt 28 ustawa nie doprecyzowuje wprost, co należy rozumieć pod pojęciem gospodarstwa rolnego, a co za tym idzie – nie mówi, jak szeroki jest zakres tego zwolnienia. Wskazuje ona jednak (art. 2 ust. 4), iż ilekroć w ustawie jest mowa o gospodarstwie rolnym, oznacza to gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów ustawy o podatku rolnym. Konieczne jest zatem sięgnięcie tutaj do ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym. Art. 2 ust. 1 tej ustawy mówi, że za gospodarstwo rolne uważa się obszar gruntów sklasyfikowanych w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych, z wyjątkiem gruntów zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej innej niż rolnicza, o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiący własność lub znajdujący się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej.

Dodajmy w tym miejscu, iż zgodnie z §68 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Rozwoju Regionalnego i budownictwa z dnia 29 marca 2001 r. w sprawie ewidencji gruntów i budynków użytki rolne dzielą się na:

1. grunty orne
2. sady
3. łąki trwałe
4. pastwiska trwałe
5. grunty rolne zabudowane
6. grunty pod stawami
7. rowy

Dodatkowo załącznik 6 do rozporządzenia doprecyzowuje, że:

1. do gruntów ornych zalicza się grunty:
   a) poddane stałej uprawie mechanicznej mającej na celu produkcję ziemiopłodów rolniczych lub ogrodniczych, w tym grunty, na których urządzone zostały ogrody działkowe oraz szklarnie i inspekty,
   b) nadające się do uprawy, o której mowa pod lit. a), ale zajęte pod plantacje chmielu, wikliny, drzew (np. choinek) oraz szkółki drzew ozdobnych i krzewów,
   c) ugory, odłogi.
2. do sadów zalicza się grunty o powierzchni co najmniej 0,1000 ha zasadzone drzewami i krzewami owocowymi o zwartym nasadzeniu (minimum 600 drzew lub 2.000 krzewów na 1 ha), szkółki drzew i krzewów owocowych oraz winnice.
3. do łąk trwałych zalicza się grunty pokryte zwartą wieloletnią roślinnością, złożoną z licznych gatunków traw, roślin motylkowych i ziół, tworzących ruń łąkową, systematycznie koszoną, a w rejonach górskich - hale i połoniny z zasady koszone.
4. do pastwisk trwałych zalicza się grunty pokryte podobną jak na łąkach roślinnością, z reguły wypasane, a w rejonach górskich - hale i połoniny, które z zasady nie są koszone, lecz wypasane.
5. do gruntów rolnych zabudowanych zalicza się grunty zajęte pod budynki mieszkalne oraz inne budynki i urządzenia budowlane służące produkcji rolniczej, nie wyłączając produkcji rybnej, oraz przetwórstwu rolno-spożywczemu (kotłownie, komórki, garaże, szopy, stodoły, wiaty, spichlerze, budynki inwentarskie, place składowe i manewrowe w obrębie zabudowy itp.), a także zajęte pod ogródki przydomowe w gospodarstwach rolnych.
6. do gruntów pod stawami zalicza się grunty pod zbiornikami wodnymi (z wyjątkiem jezior i zbiorników zaporowych z urządzeniami do regulacji poziomu wód), wyposażonymi w urządzenia hydrotechniczne, nadającymi się do chowu, hodowli i przetrzymywania ryb, obejmujące powierzchnię ogroblowaną wraz z systemem rowów oraz tereny przyległe do stawów i z nimi związane, a należące do obiektu stawowego.
7. do gruntów pod rowami zalicza się grunty zajęte pod otwarte rowy pełniące funkcje urządzeń melioracji wodnych dla gruntów wykorzystywanych do produkcji rolniczej.

Dodajmy także, iż §67 przytoczonego rozporządzenia, wskazujący grupy użytków gruntowych wykazywanych w ewidencji, jako oddzielną grupę wymienia nieużytki.

Wracając zatem do naszego przykładu zwolniony z podatku będzie przychód uzyskany ze sprzedaży gruntów ornych oraz łąk (wraz ze stawem), jako że wchodzą one w skład gospodarstwa rolnego. Podatnik będzie musiał jednak zapłacić podatek od przychodu ze sprzedaży nieużytków.