Sprzedaż działek (nie) rolnych a podatek VAT

Przeczytaj także: Sprzedaż działek budowlanych przez nie-rolnika a VAT

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

Małżonkowie nabyli w 1989 r. działkę rolną na podstawie umowy przekazania gospodarstwa rolnego oraz nieodpłatnego przeniesienia własności. Ponadto w 1991 r. nabyli na podstawie umowy kupna sprzedaży grunt rolny, który decyzją Urzędu Rejonowego podzielono na 10 działek. W 2007 r. sprzedane zostały 3 działki wydzielone z gruntu rolnego oraz pięć z pozostałego gruntu. Dla dwóch z nich wydana była decyzja o warunkach zabudowy. Pozostałe, jako działki rolne były sprzedane za zgodą Agencji Nieruchomości Rolnych, która zrezygnowała z prawa pierwokupu. Status działek rolnych potwierdza wypis z rejestru gruntów. Dla działek tych nie ma ponadto obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego ani decyzji o warunkach zabudowy. Jedynie ze Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego wynika, iż znajdują się one na terenach potencjalnego rozwoju dominacji funkcji mieszkaniowej. Na działkach tych małżonkowie nie prowadzili także działalności rolniczej. Powstała wątpliwość, czy ich sprzedaż podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług? W przedmiotowej sprawie, biorąc pod uwagę rozstrzygnięcie zawarte w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 stycznia 2010 r. sygn. akt I FSK 1577/08, organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Dla wyjaśnienia kwestii opodatkowania podatkiem od towarów i usług sprzedaży przez osobę fizyczną nieruchomości będącej jej prywatną własnością istotne znaczenie ma ustalenie, czy osoba fizyczna, dokonując sprzedaży, działa w okolicznościach, które pozwalają potraktować te czynności jako działalność gospodarczą.

Opodatkowanie podatkiem od towarów i usług następuje wówczas, jeżeli zostaną spełnione przesłanki o charakterze przedmiotowym, tj. wystąpi czynność podlegająca opodatkowaniu na podstawie przepisów art. 5 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) zwana dalej ustawą - i podmiotowym, tj. gdy czynność podlegająca opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest dokonywana przez osobę będącą podatnikiem w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy, działającego w takim charakterze.

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju. Przez pojęcie towary w świetle art. 2 pkt 6 ustawy, rozumie się rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty. W myśl przepisu art. 7 ust. 1 ustawy, przez dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel.

Stosownie do postanowień art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy podatnikami są, osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą bez względu na cel lub rezultat takiej działalności, Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody, również wówczas, gdy czynność została wykonana jednorazowo w okolicznościach wskazujących na zamiar wykonywania czynności w sposób częstotliwy. Działalność gospodarcza obejmuje również czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z kolei na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy zwalnia się od podatku od towarów i usług dostawę terenów niezabudowanych innych niż tereny budowlane oraz przeznaczone pod zabudowę. Opodatkowaniu podlegają zatem dostawy, których przedmiotem są nieruchomości gruntowe, zabudowane i niezabudowane, przy czym w przypadku gruntów niezabudowanych – tylko te, których przedmiotem są tereny budowlane lub przeznaczone pod zabudowę.

Wobec powyższego sprzedaż terenów niezabudowanych niebędących jednocześnie budowlanymi oraz przeznaczonymi pod zabudowę podlega zwolnieniu od podatku. Natomiast sprzedaż zabudowanych działek gruntu, budowlanych oraz przeznaczonych pod zabudowę podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Warunkiem opodatkowania tych czynności jest jednak, aby były dokonane przez podatnika tego podatku, w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy.

Przepis art. 15 ust. 1 i ust. 2 ustawy odzwierciedla treść przepisu art. 4 ust. 1 VI Dyrektywy Rady z dnia 17 maja 1977 r. w sprawie harmonizacji ustawodawstw Państw Członkowskich w odniesieniu do podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej: ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EEC) oraz odpowiednio art. 9 ust. 1 Dyrektywy 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. U. UE. L. z 2006 r. Nr 347, poz. 1) stanowiącego, że podatnikiem jest każda osoba wykonująca samodzielnie i niezależnie od miejsca zamieszkania działalność gospodarczą, określoną w ust. 2, bez względu na cel czy też rezultaty takiej działalności. „Działalność gospodarcza” obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, włącznie z górnictwem, działalnością rolniczą i wykonywaniem wolnych zawodów lub uznanych za takie. Za działalność gospodarczą uznaje się w szczególności wykorzystywanie, w sposób ciągły, majątku rzeczowego lub wartości niematerialnych w celu uzyskania z tego tytułu dochodu.