Zaliczka na poczet WDT a faktura i podatek VAT

Przeczytaj także: Podatek VAT: kurs NBP gdy zaliczka na WDT

Przypomnijmy, zgodnie z art. 19 ust. 11 ustawy o VAT, z chwilą otrzymania części należności przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi (zaliczki, przedpłaty, zadatku, raty) powstaje obowiązek podatkowy od tej części. Zaliczkę taką traktuje się jako wartość brutto, a stawka podatku dla niej jest tożsama z ze stawką podatku właściwą dla usługi bądź dostawy towaru, na poczet której została ona wpłacona. Dodatkowo zgodnie, z §10 ust. 1 i 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług, otrzymanie zaliczki generuje obowiązek wystawienia faktury VAT nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym ją otrzymano.

Tak jest w przypadku sprzedaży krajowej. Sytuacja wygląda jednak zgoła inaczej w przypadku wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Tutaj w przypadku określenia obowiązku podatkowego od zaliczki należy stosować art. 20 ust. 3 ustawy o VAT. Przepis ten mówi, że jeżeli przed dokonaniem WDT otrzymano całość lub część ceny, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury potwierdzającej otrzymanie całości lub części ceny.

Co za tym idzie, tu obowiązek podatkowy jest ściśle powiązany nie z datą otrzymania zaliczki (jak miało to miejsce w przypadku transakcji krajowych), a z datą wystawienia faktury VAT zaliczkę tę dokumentującej. Uregulowania w zakresie wystawiania faktur VAT w takich przypadkach znalazły się natomiast w §10 ust. 2 powyższego rozporządzenia. Zgodnie z nim w przypadku otrzymania zaliczki na poczet WDT podatnik może wystawić fakturę potwierdzającą otrzymanie całości lub części ceny. W przypadku wystawienia takiej faktury przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio, który mówi, że fakturę wystawia się również nie później niż siódmego dnia od dnia, w którym otrzymano przed wydaniem towaru lub wykonaniem usługi każdą kolejną część należności (zaliczkę, przedpłatę, zadatek lub ratę).

Z przytoczonych przepisów wynika zatem, iż podatnik może (jeżeli chce) wystawić fakturę VAT dla zaliczki na poczet WDT lecz nie ma takiego obowiązku. Jeżeli jednak fakturę taką wystawi, w jej dacie wykazuje z tego tytułu obowiązek podatkowy w podatku od towarów i usług.

Do wyjaśnienia pozostaje jeszcze kwestia stawki podatku oraz określenia podstawy opodatkowania.

W przypadku WDT co do zasady obowiązuje stawka 0%, o czym mówi art. 41 ust. 3 ustawy o VAT. Tutaj należy jednak pamiętać, iż tą preferencyjną stawkę stosuje się po spełnieniu określonych warunków, a mianowicie podatnik musi posiadać dowody potwierdzające wywóz towarów z Polski i ich dostarczenie do nabywcy (patrz art. 42 ust. 1 pkt 2 ustawy). Przepis ten jednak odnosi się stricte do wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Nie da się go zastosować w przypadku zaliczki na poczet WDT (sama dostawa będzie miała bowiem miejsce w późniejszym terminie, w związku z czym trudno wymagać od dostawcy aby posiadał dowody potwierdzające wywóz towarów).

Co za tym idzie, z uwagi na fakt, że WDT podlega co do zasady opodatkowaniu stawką podatku w wysokości 0%, a zaliczka jest opodatkowana wg tej samej stawki co dostarczany towar, na poczet którego została ona wpłacona, prawidłowe jest zastosowanie także dla niej tej stawki.

W zakresie ustalenia podstawy opodatkowania (gdy mamy do czynienia z zaliczkami w obcych walutach) należy stosować art. 31a ustawy o VAT. Zgodnie z nim, w przypadku gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego. W przypadku gdy zgodnie z przepisami ustawy lub przepisami wykonawczymi do ustawy podatnik może wystawić fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego i wystawi ją w przewidzianym przepisami terminie, a kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej na tej fakturze, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury.

Przykład

Dnia 6 kwietnia 2010 r. podatnik otrzymał zaliczkę w euro na poczet WDT, która będzie miała miejsce w czerwcu 2010 r.

Dnia 8 kwietnia 2010 r. na zaliczką tę wystawi fakturę. W takiej sytuacji obowiązek podatkowy powstanie 8 kwietnia 2010 r. Do przeliczenia euro na złotówki podatnik zastosuje średni kurs NBP z 7 kwietnia 2010 r.

Gdyby natomiast podatnik nie wystawił na tę zaliczkę faktury, obowiązek podatkowy od niej w ogóle by nie powstał.