Usługi finansowe: nowelizacja VAT sprzeczna z dyrektywą?

Przeczytaj także: Powrót do zwolnienia podmiotowego od podatku VAT

Mimo zapowiedzi rządu dotyczących tworzenia prawa przyjaznego dla przedsiębiorców po raz kolejny został opracowany projekt, który spowoduje powstanie dodatkowych barier w prowadzeniu działalności gospodarczej.

Zasadniczym elementem projektu jest odejście od klasyfikacji statystycznych przy identyfikowaniu usług zwolnionych. Wiąże się to z nadaniem nowych nazw tym usługom. Pomimo, że projekt w swych założeniach miał mieć charakter techniczny, ze względu na wady w nim występujące, wywoła o wiele szersze konsekwencje.

Projekt nowelizacji ustawy o podatku od towarów i usług, pierwotnie ogłoszono w lipcu 2009 r., a następnie po przeredagowaniu - w grudniu 2009 r. Na początku 2010 r. projekt został istotnie zmodyfikowany i podzielony na dwie części, w wyniku czego został stworzony de facto nowy projekt ustawy. Natomiast konsultacje społeczne dotyczące projektu zostały przeprowadzone wyłącznie w odniesieniu do projektu w wersji z lipca 2009 r.

Sprzeciw PKPP Lewiatan budzą w szczególności uregulowania w dwóch obszarach: edukacji i usług finansowych. Projekt nie odpowiada przepisom dyrektywy 112 oraz orzecznictwa w zakresie zasad zwolnienia z podatku usług finansowych. Nieprawidłowo zostały zaprojektowane zapisy dotyczące pożyczek, kredytów oraz obrotu wierzytelnościami. Z niewiadomych powodów Ministerstwo Finansów zdecydowało się na preferencje podatkowe dla kredytów bankowych, kosztem pożyczek. Zaprojektowane przepisy w tym zakresie pozostają w fundamentalnej sprzeczności z Dyrektywą 112. Przyjęcie ustawy w takim kształcie spowoduje po raz kolejny, że polska ustawa o VAT będzie przedmiotem postępowań prawnych przed KE i ETS.

W zakresie edukacji Lewiatan w dużym stopniu popiera stanowisko branży firm szkoleniowych, w którym wskazuje się m.in. na fundamentalną sprzeczność proponowanych zapisów projektu ustawy z założeniami programowymi UE oraz MEN dotyczącymi zintegrowanego systemu edukacji, a także na biurokratyczny charakter regulacji usztywniający rynek edukacji.

W zakresie proponowanych zmian dotyczących usług finansowych zespół ekspertów ds. VAT Rady Podatkowej Lewiatan opracował opinię. Jej przedmiotem jest ocena niektórych przepisów projektu z dnia 11 lutego 2010 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług („Projekt”) pod względem właściwej transpozycji przepisów Dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej projektu z dnia 11 lutego 2010 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług z przepisami Dyrektywa Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz.Urz.UE.L 2006 Nr 347, str. 1 z późn. zm.) („Dyrektywa 112”).

Zgodnie z art. 135 ust. 1 lit. b) Dyrektywy 112, państwa członkowskie mają obowiązek zwolnić z podatku VAT transakcje udzielania kredytów i pośrednictwo kredytowe, oraz zarządzanie kredytami przez kredytodawcę.

Powyższe przytoczone brzmienie przepisu odzwierciedla literalne tłumaczenie angielskiej wersji językowej, gdzie używa się wyrażenia „credit” na określenie czynności podlegającej zwolnieniu. Prawidłowa implementacja wskazanego wyżej przepisu Dyrektywy 112 musi być poprzedzona określeniem zakresu pojęciowego wyrażenia „credit” użytego w Dyrektywie 112, a w szczególności czy na gruncie polskiego systemu prawnego, wyrażenie „credit” ma być rozumiane wyłącznie jako czynność prawna, określona w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665, z późn. zm.), czy też należy temu pojęciu nadać szerszy charakter. Uzasadnieniem dla takich rozważań jest to, że systemy prawa cywilnego i bankowego są różne w krajach członkowskich, co powoduje że mogą istnieć zarówno kraje, w których istnieje jedna forma prawna dla czynności polegających na oddaniu do dyspozycji środków pieniężnych pod tytułem zwrotnym, jak i kraje, które przewidują różne formy dla tych czynności.