Gmina a odliczenie VAT z faktury od jednostki budżetowej

Przeczytaj także: Urząd Gminy: kiedy przysługuje odliczenie VAT?

Podstawą systemu VAT jest zasada neutralności. Wynika z niej zasadnicza możliwość odliczenia kwot VAT naliczonego zapłaconego na poprzednim etapie obrotu. Warunkiem jest jednak wykorzystanie nabytych towarów lub usług do wykonywania czynności opodatkowanych VAT.

Przy określaniu możliwości odliczania VAT naliczonego zawsze należy mieć na uwadze generalną zasadę, zgodnie z którą podatnikowi VAT przysługuje prawo do odliczenia w takim zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych. W omawianym przypadku na pewno spełniona jest przesłanka wykorzystywania zakupionych towarów lub usług do wykonywania czynności opodatkowanych. Co do zakresu tego odliczenia trzeba natomiast zbadać charakter tego związku. W przypadku związku bezpośredniego (tzw. alokacja bezpośrednia, gdzie zakupiony towar lub usługa w stanie nieprzetworzonym jest dalej odsprzedawana) należy zbadać, jaki charakter mają czynności przez gminę wykonywane tj. czy są on opodatkowane VAT, czy też nie. W pierwszym przypadku prawo do odliczenia VAT przysługuje w całości, w drugim natomiast nie ma prawa do odliczenia (nieodliczony VAT stanowi natomiast koszt uzyskania przychodów).

Nie ma przy tym znaczenia, czy firma dolicza marżę (przykładowo w przypadku odsprzedaży usług bez marży mowa jest o tzw. refakturowaniu). Czasem jednak zakupione usługi lub towary stają się częścią świadczenia złożonego (są funkcjonalnie związane z innym świadczeniem, które pełni rolę świadczenia głównego) lub są przetwarzane (zakup dwóch towarów i usług w celu przetworzenia i sprzedaży jako innego produktu) bądź są tzw. kosztami ogólnymi (np. zakup energii elektrycznej, usługi reklamowej). Jest to tzw. alokacja pośrednia. W tym przypadku również należy zbadać, do wykonania jakich czynności służą zakupione towary lub usługi. Może bowiem zaistnieć sytuacja, w której będzie przysługiwać prawo jedynie do częściowego odliczenia VAT.

Dzieje się tak jednak tylko wtedy, gdy zakupione towary lub usługi nabierają cech tzw. kosztu ogólnego niedającego się przypisać do czynności z prawem do odliczenia lub bez niego. W konsekwencji trzeba pamiętać, że kwota należności może być określona również w sposób ryczałtowy. Badając zgodność takiego sposobu rozliczania się, należy mieć przede wszystkim na uwadze generalną zasadę, zgodnie z którą ekonomicznie racjonalne działania firmy nie mogą dla niej rodzić negatywnych konsekwencji podatkowych. Podstawa opodatkowania musi zostać określona w taki sposób i na takim poziomie, aby fiskus nie mógł postawić zarzutu sprzedaży świadczenia poniżej pewnej wartości (co ważne w VAT podstawa opodatkowania jest wartością subiektywną i może odbiegać od wartości rynkowej). W takim przypadku mamy do czynienia bowiem ze świadczeniem częściowo odpłatnym.


Magazyn „Orzecznictwo Podatkowe” co miesiąc prezentuje ważne orzeczenia i komentarze podatkowe. Znajdziesz tu praktyczne rady jak zminimalizować ryzyo, że urząd skarbowy podważy Twoje decyzje oraz poznasz argumenty, które pozwolą Ci wygrać z fiskusem.