Transport unijny a podatek VAT od 2010 r.

Przeczytaj także: Transport towarów w Polsce jako WTT w VAT?

W przypadku świadczenia usług transportowych, miejscem świadczenia usług jest miejsce, gdzie odbywa się transport, z uwzględnieniem pokonanych odległości.

Jednakże w przypadku transportu towarów, którego rozpoczęcie i zakończenie ma miejsce odpowiednio na terytorium dwóch różnych państw członkowskich, zwanego dalej "wewnątrzwspólnotową usługą transportu towarów", miejscem świadczenia usługi jest miejsce, gdzie transport towarów się rozpoczyna. Jeżeli jednak nabywca takiej usługi podał dla tej czynności świadczącemu wewnątrzwspólnotową usługę transportu towarów numer, pod którym jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia transportu, miejscem świadczenia usługi jest terytorium państwa członkowskiego, które wydało nabywcy ten numer.

Tak mówiły art. 27 ust. 2 pkt 2 oraz art. 28 ust. 1 i 3 ustawy o podatku od towarów i usług w brzmieniu obowiązującym do końca 2009 r. Z dniem 01 stycznia 2010 r. zostały one jednak uchylone.

Od 2010 r. generalna zasada opodatkowania usług świadczonych na rzecz podatników zagranicznych została sformułowana w nowym art. 28b ustawy o VAT. Mówi on, iż co do zasady miejscem świadczenia usług jest tutaj miejsce, w którym usługobiorca posiada siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania. Jeżeli jednak usługi te są świadczone dla stałego miejsca prowadzenia działalności podatnika, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba lub stałe miejsce zamieszkania, miejscem świadczenia tych usług jest to stałe miejsce prowadzenia działalności (art. 28b ust. 2 ustawy). Jeżeli natomiast usługobiorca nie posiada siedziby, stałego miejsca zamieszkania lub stałego miejsca prowadzenia działalności, miejscem świadczenia usług jest miejsce, w którym zwykle prowadzi on działalność lub w którym ma on miejsce zwykłego pobytu (art. 28b ust. 3 ustawy).

Jak można zauważyć, w przytoczonym art. 28b ustawy o VAT ustawodawca zafundował nam nowe pojęcie: stałe miejsce prowadzenia działalności. Niestety ani ustawa vatowska, ani też rozporządzenia wykonawcze do tej ustawy nie wskazują, co należy pod nim rozumieć.

Ustawa o podatku od towarów i usług w stanie prawnym obowiązującym od 01 stycznia 2010 r. nie zawiera dodatkowych regulacji dla tzw. wewnątrzwspólnotowego transportu towarów. Oznacza to, iż miejsce jej opodatkowania należy określać zgodnie z regułami wskazanymi w art. 28b. Jest to dosyć istotna zmiana dla przewoźników. Dlaczego?

Otóż obecnie za każdym razem, gdy transport zleci kontrahent unijny, miejscem opodatkowania tej usługi co do zasady będzie kraj, w którym posiada on swoją siedzibę (z wyjątkami opisanymi wyżej). Wcześniej transport ten musiał spełniać dodatkowe warunki (m.in. wystąpić na terytorium co najmniej dwóch krajów członkowskich), aby był on rozliczany w kraju nabywcy.

Przykład
Firma z siedzibą w Niemczech zleciła polskiemu przewoźnikowi (krajowy podatnik VAT) transport towaru ze Szczecina do Krakowa. Dla tej transakcji podała swój NIP UE. Nie podała ona przy tym, czy wykonana usługa będzie wchodziła w skład większej usługi transportowej wewnątrzunijnej.

Ustalenie miejsca opodatkowania w stanie prawnym obowiązującym do końca 2009 r.
Zgodnie z art. 27 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT usługę transportu przewoźnik powinien opodatkować w Polsce wg stawki krajowej 22%.

Ustalenie miejsca opodatkowania w stanie prawnym obowiązującym od początku 2010 r.
Ponieważ usługa transportowa jest wykonywana na rzecz podatnika unijnego, należy ją opodatkować w kraju, w którym posiada on swoją siedzibę lub stałe miejsce zamieszkania, czyli w Niemczech. Transport ten stanowi dla niemieckiej firmy import usług. Nie podlega on opodatkowaniu w Polsce