Inwestycja w obcym środku trwałym: zwrot nakładów a VAT

Przeczytaj także: Rozliczenie usług elektronicznych w podatku dochodowym i VAT

Zwrot poniesionych przez firmę nakładów na ulepszenie wynajmowanego środka trwałego nie podlega VAT.

Poniesione przez firmę wydatki należy zaklasyfikować jako tzw. inwestycje w obcym środku trwałym. Zwrot tych nakładów inwestycyjnych, który nastąpi po zakończeniu umowy między stronami jest jednym ze sposobów rozliczenia tej umowy. Jeżeli więc najemca ulepszył wynajętą nieruchomość, to właściciel może - w braku odmiennej umowy albo zatrzymać ulepszenia za zapłatą sumy odpowiadającej ich wartości w chwili zwrotu (tak jak ma to miejsce w omawianym przypadku) albo żądać od najemcy przywrócenia stanu poprzedniego (art. 676 kc). Podatkowi VAT podlegają wyłącznie czynności wymienione w art. 5 uptu. Zdaniem autora dokonana przez firmę inwestycja w obcym środku trwałym nie jest towarem w rozumieniu uptu. Oznacza to, że zwrot nakładów inwestycyjnych - jako czynność cywilnoprawna dokonywana w celu realizacji roszczeń przewidzianych w art. 676 kc - nie mieści się w katalogu czynności podlegających VAT. Ulepszenie cudzego środka trwałego nie jest także świadczeniem usług, ponieważ nie łączy firmy z kontrahentem węzeł obligacyjny, który zobowiązywałby jednej ze stron do spełnienia świadczenia polegającego na zachowaniu się w określony sposób, a drugiej zaś np. do zapłaty umówionej ceny.

Oznacza to, że zwrot poniesionych przez firmę nakładów ulepszających wynajmowaną nieruchomość nie jest czynnością wymienioną w art. 5 uptu, a zatem nie podlega opodatkowaniu tym podatkiem. Stanowisko takie potwierdza m.in. orzeczenie NSA z 28 marca 2003 r. (sygn. akt I SA/Wr 1486/2000), które wprawdzie odnosi się do poprzedniego stanu prawnego, ale jest również aktualne w odniesieniu do obecnie obowiązującej uptu.

Jeżeli więc po zakończeniu umowy firma dokona rozliczenia poczynionych nakładów ulepszających nieruchomość, to czynności tej nie powinna dokumentować fakturą VAT. Zdarzenie to należy za to udokumentować dokumentem źródłowym - zgodnym z przepisami o rachunkowości - które dla rozrachunków z kontrahentami przewidują dokumenty w postaci rachunków i not.

Podstawa prawna: art. 2 pkt 6, art. 5 ust. 1 ustawy o VAT; art. 676 kc.


W czasopiśmie „Serwis Podatkowy VAT” omawiamy planowane zmiany w VAT oraz ich konsekwencje dla Twojej firmy, podajemy również rozwiązania konkretnych problemów polskich księgowych.