Odliczenie straty a przekształcenie spółki

Przeczytaj także: Rozliczenie roczne: strata gdy składki ZUS wyższe niż dochód?

Jakie wątpliwości wyjaśnił organ podatkowy?

01 września 2009 r. spółka z o.o. została przekształcona w spółkę jawną. Przekształcenie to zostało zatwierdzone pod względem księgowym przez biegłego rewidenta wyznaczonego przez Sąd Gospodarczy. Bilans zamknięcia sp. z o.o. stał się bilansem otwarcia spółki jawnej. Proces przekształcenia był rozłożony w czasie, w związku z czym koszty przekształcenia fakturowane były na spółkę z o.o. Spółka w bilansie zamknięcia wykazała stratę, którą spółka jawna uwzględniła w bilansie otwarcia. O tę stratę wspólnicy pomniejszyli zysk spółki jawnej i tym samym swój dochód podlegający opodatkowaniu w miesiącu wrześniu. Powstała wątpliwość, postępowanie to było prawidłowe? W przedmiotowej sprawie organ podatkowy zajął następujące stanowisko:

„(…) Z treści art. 4 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz. U. z 2000 r. Nr 94, poz. 1037 ze zm.) wynika, iż spółkami kapitałowymi są: spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółka akcyjna. Spółka jawna zaliczana jest natomiast do spółek osobowych, o czym stanowi art. 4 § 1 pkt 1 Kodeksu.

Zasady przekształcania spółek prawa handlowego regulują przepisy ustawy Kodeks spółek handlowych. Zgodnie z art. 551 § 1 tego kodeksu, spółka jawna, spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, spółka akcyjna (spółka przekształcana) może być przekształcona w inną spółkę handlową (spółkę przekształconą). W myśl przepisu art. 552 ww. Kodeksu, spółka przekształcana staje się spółką przekształconą z chwilą wpisu spółki przekształconej do rejestru (dzień przekształcenia). Jednocześnie sąd rejestrowy z urzędu wykreśla spółkę przekształcaną. Na podstawie art. 553 ww. Kodeksu spółce przekształconej przysługują wszystkie prawa i obowiązki spółki przekształcanej.

Natomiast kwestię sukcesji praw i obowiązków podatkowych, w takich sytuacjach reguluje ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tj. Dz. U. z 2005 r. Nr 8, poz. 60 ze zm.). Obowiązujące zasady w tym względzie wyrażone zostały w art. 93a § 2 pkt 1 lit. b) w związku z art. 93a § 1, zgodnie z którymi osobowa spółka handlowa powstała w wyniku przekształcenia spółki kapitałowej, wstępuje we wszelkie przewidziane w przepisach prawa podatkowego prawa i obowiązki przekształcanej spółki. Taki stan prawny pozwala jednoznacznie stwierdzić, iż proces przekształcenia się spółek jest związany z sukcesją podatkową spółki przekształconej. Skutkiem takiego przekształcenia jest utrata podmiotowości prawnej, przez spółkę przekształcaną, natomiast spółka przekształcona uzyskuje podmiotowość prawną z dniem wpisu do rejestru sądowego.

Przewidziana w Ordynacji podatkowej zasada następstwa prawnego ma charakter sukcesji uniwersalnej, czyli oznacza przejście praw i obowiązków z jednego podmiotu (względnie z dwóch lub więcej, w zależności od rodzaju transformacji) na inny podmiot (podmioty). Skutki podatkowe przekształcenia nie obejmują jednak tych praw i obowiązków, jakie posiadała spółka kapitałowa, które nie funkcjonują w spółkach osobowych, w związku z czym nie mogą one przejść po przekształceniu na spółkę jawną.

Jeżeli spółka z ograniczoną odpowiedzialnością zostaje przekształcona w spółkę jawną, przestaje być podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Spółka osobowa nie jest również podatnikiem podatku dochodowego od osób prawnych. Podatnikami stają się natomiast poszczególni wspólnicy spółki osobowej. Jeżeli są to osoby fizyczne, stosuje się do nich przepisy ustawy z dnia 26 lipca 1991 roku o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. Dz. U z 2000 r. nr 14, poz. 176 ze zm.).