Miejsce zamieszkania: zmiana a właściwość US

Przeczytaj także: Zmiana adresu a zawiadomienie urzędu skarbowego

Stanowisko sądu
Jeżeli po zakończeniu roku podatkowego lub innego okresu rozliczeniowego nastąpi zdarzenie powodujące zmianę właściwości miejscowej organu podatkowego, organem podatkowym właściwym miejscowo w sprawach dotyczących poprzednich lat podatkowych lub innych okresów rozliczeniowych jest organ właściwy po zaistnieniu tych zdarzeń, z zastrzeżeniem art. 18b op. Stosownie natomiast do art. 18b op., organy podatkowe właściwe w dniu wszczęcia postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej pozostają właściwe w sprawie, której to postępowanie lub kontrola dotyczy, chociażby w trakcie postępowania lub kontroli nastąpiło zdarzenie powodujące zmianę właściwości. Postępowanie w sprawie umorzenia zaległości podatkowych jest postępowaniem odrębnym w stosunku do postępowania wymiarowego, mającego na celu określenie bądź ustalenie wysokości zobowiązania podatkowego.

Wyrok NSA z 7 października 2009 r. , II FSK 1473/08

Komentarz eksperta:
Kwestię właściwości organów podatkowych, tak właściwości miejscowej, jak i rzeczowej, regulują art. 15 i następne Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r Ordynacja podatkowa (tekst jednolity Dz. U. z 2005r. nr 8 poz. 60 z pz. zm., dalej "Ordynacja Podatkowa").

W przypadku podatku dochodowego od osób fizycznych, dla polskich rezydentów podatkowych (co do zasady osób zamieszkałych w Polsce) właściwość określa się według ich miejsca zamieszkania. Jeżeli następuje zmiana miejsca zamieszkania, wtedy należy sięgnąć do przepisów art. 18, 18a i 18b Ordynacji Podatkowej, których zadaniem jest rozstrzygnięcie konfliktu, który organ podatkowy ma być właściwy - czy ten sprzed zmiany miejsca zamieszkania czy ten po zmianie.

Jeżeli zmiana miejsca zamieszkania nastąpiła w trakcie roku podatkowego, co do zasady, zgodnie z art. 18 ordynacji podatkowej, organem właściwym pozostaje ten, który był właściwy miejscowo w pierwszym dniu roku podatkowego. Jeżeli jednak zmiana nastąpiła po zakończeniu roku podatkowego, zgodnie z art. 18a Ordynacji Podatkowej właściwym miejscowo w sprawach dotyczących poprzednich lat podatkowych jest organ właściwy po zmianie miejsca zamieszkania, przy czym wyjątek wprowadza tu art. 18b, który niejako zamraża właściwość podatkową na czas toczącego się postępowania. I tak, organy podatkowe właściwe w dniu wszczęcia postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej pozostają właściwe w sprawie, której to postępowanie lub kontrola dotyczy, chociażby w trakcie postępowania lub kontroli nastąpiło zdarzenie powodujące zmianę właściwości.

Zgodnie z powyższym, jeżeli postępowanie zostałoby wszczęte zgodnie z przepisami prawa przez dany organ podatkowy, to w myśl art. 18b Ordynacji Podatkowej zmiana miejsca zamieszkania przez podatnika nie zmieniłaby właściwości organu podatkowego i to on byłby właściwym adresatem pism procesowych oraz władny wydać stosowną decyzję. Będzie tak najczęściej w przypadku tzw. postępowań wymiarowych, zmierzających do ustalenia wysokości zobowiązania podatkowego za dany rok. Należy jednak zwrócić uwagę, że postępowanie w sprawie umorzenia zaległości podatkowej, jako postępowanie odrębne, jest wszczynane z chwilą złożenia przez podatnika stosownego wniosku. Zatem pomimo tego, że wniosek dotyczy ubiegłych lat podatkowych, powinien zostać złożony do organu podatkowego właściwego dla miejsca zamieszkania podatnika w dniu składania wniosku, zgodnie z art. 18a Ordynacji Podatkowej.

Na marginesie, warto wspomnieć, że zgodnie z art. 15 § 1 Ordynacji Podatkowej, organy podatkowe zobowiązane są do przestrzegania swojej właściwości miejscowej z urzędu. Zatem odnosząc się do sytuacji będącej podstawą faktyczną komentowanego wyroku, podatnik może szukać choć częściowego zadośćuczynienia na drodze cywilnej od organu podatkowego w "P" za nie dopełnienie obowiązków wynikających z art. 170 Ordynacji Podatkowej i nie przekazanie wniosku podatnika według właściwości organowi podatkowemu w "B".


Magazyn „Orzecznictwo Podatkowe” co miesiąc prezentuje ważne orzeczenia i komentarze podatkowe. Znajdziesz tu praktyczne rady jak zminimalizować ryzyko, że urząd skarbowy podważy Twoje decyzje oraz poznasz argumenty, które pozwolą Ci wygrać z fiskusem.