Programy motywacyjne: nabycie akcji a podatek dochodowy

Przeczytaj także: Płatności barterowe: Kryptowaluta nie jest środkiem płatniczym

Stanowisko sądu
Sąd uznał stanowisko spółki za prawidłowe i potwierdził, że pracownicy nie uzyskują przychodu z tytułu nabycia akcji za darmo lub za cenę niższą od ich wartości rynkowej. Według sądu w ciągu następujących po sobie zdarzeń, poczynając od uzyskania przez pracowników opcji bądź przyrzeczenia otrzymania na preferencyjnych warunkach akcji, poprzez realizację tego przyrzeczenia objawiającą się w faktycznym nabyciu lub objęciu tych akcji, a na zbyciu tych akcji przez pracowników kończąc - podlegający opodatkowaniu dochód pojawia się jedynie na tym ostatnim etapie, a jego źródłem jest przychód z kapitałów pieniężnych. Odnosząc się do zastosowania art. 24 ust. 11 updof, sąd stwierdził, że przepis ten nie odnosi się tylko do akcji polskich (jak twierdziły organy podatkowe), a poza tym nie powinno mieć rozstrzygającego znaczenia, czy mamy do czynienia z obejmowaniem nowo emitowanych, czy też nabywaniem już istniejących akcji. Sąd uznał także, że sam fakt ponoszenia kosztów programu wobec niewypłacania dochodów pracownikom przez spółkę i braku jej wpływu na kształt i realizację programu nie pozwala uznać ewentualnego przychodu za pracowniczy.

Wyrok WSA w Warszawie z dnia 15 września 2009 r., sygn. akt III SA/Wa 570/09

Pytanie do eksperta: W ramach programu motywacyjnego nabędę akcje za darmo bądź z upustem w stosunku do ich aktualnej ceny rynkowej. Czy będę opodatkowany w momencie nabycia akcji?

Odpowiedź eksperta:
W każdym przypadku należy przeanalizować warunki danego planu motywacyjnego. W wielu przypadkach opodatkowania w tym momencie być nie powinno, jednak stanowisko organów podatkowych może być bardziej restrykcyjne.

Zgodnie z obecną praktyką organów podatkowych w momencie nabycia akcji za darmo lub za odpłatnością niższą od ceny rynkowej podatnik uzyskuje przychód opodatkowany według skali podatkowej. Jeżeli koszty programu ponosi pracodawca podatnika, przychód uznawany jest za wynikający ze stosunku pracy (co wiąże się także z obciążeniami na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne).

W innych przypadkach - za przychód z innych źródeł. Na podstawie art. 24ust. 11 updof taki przychód nie podlega opodatkowaniu, jeżeli akcje są obejmowane na podstawie uchwały walnego zgromadzenia. Stanowisko sądu daje nadzieję na optymalizację obciążeń podatkowych w podobnych przypadkach. Idzie ono daleko, uznając, że żaden przychód nie powstaje w momencie objęcia akcji, a dopiero w momencie ich późniejszej sprzedaży (w tym względzie nawiązuje do interpretacji organów podatkowych wydawanych w latach 2005-2006). Sąd rozstrzyga także dwie inne ważne kwestie, uznając, że sam fakt ponoszenia przez pracodawcę kosztów programu motywacyjnego nie oznacza, że przychód ewentualnie uzyskiwany przez pracowników jest przychodem ze stosunku pracy. W końcu rozszerza dotychczasową praktykę stosowania art. 24 ust. 11 updof (o akcje używane) i zapobiega nieuprawnionym próbom fiskusa do ograniczenia stosowania tego przepisu wyłącznie do akcji polskich. Zastosowanie stanowiska sądu oznacza brak jakichkolwiek obciążeń (w tym ZUS) w momencie nabycia akcji na warunkach preferencyjnych. Jeżeli wyrok ten, nawet w części, zostanie utrzymany przez NSA, będzie bardzo ważnym argumentem w dyskusjach z fiskusem na temat opodatkowania planów motywacyjnych. Trudno jednak oczekiwać natychmiastowej zmiany praktyki przez organy podatkowe. Nadal zalecane jest uzyskiwanie interpretacji zabezpieczających interesy podatników i płatników. W świetle tego zasługującego na aprobatę wyroku można mieć nadzieję, że organy podatkowe będą dokonywały bardziej racjonalnej niż dotychczas wykładni art. 12 oraz 24 ust. 11 updof.


Magazyn „Orzecznictwo Podatkowe” co miesiąc prezentuje ważne orzeczenia i komentarze podatkowe. Znajdziesz tu praktyczne rady jak zminimalizować ryzyko, że urząd skarbowy podważy Twoje decyzje oraz poznasz argumenty, które pozwolą Ci wygrać z fiskusem.