Zakup od rolnika ryczałtowego a brak faktury VAT RR

Przeczytaj także: Zakup od rolnika: faktura VAT RR a inne dowody księgowe

Art. 115 ust. 1 ustawy o podatku od towarów i usług stanowi, iż rolnikowi ryczałtowemu dokonującemu dostawy produktów rolnych dla podatnika podatku, który rozlicza ten podatek, przysługuje zryczałtowany zwrot podatku z tytułu nabywania niektórych środków produkcji dla rolnictwa opodatkowanych tym podatkiem. Kwota zryczałtowanego zwrotu podatku jest wypłacana rolnikowi ryczałtowemu przez nabywcę produktów rolnych.

W art. 116 ust. 1 ustawy ustawodawca wskazał natomiast, iż nabywca takich produktów rolnych od rolnika ryczałtowego, będący czynnym podatnikiem VAT wystawia w dwóch egzemplarzach fakturę dokumentującą nabycie tych produktów, z czego oryginał przekazuje dostawcy.

Faktura taka, oznaczona jako „Faktura VAT RR”, musi zawierać szereg elementów. Wśród nich znajdują się dane dostawcy takie jak: imię i nazwisko (nazwa) oraz adres, numer identyfikacji podatkowej lub numer PESEL, numer dowodu osobistego lub innego dokumentu stwierdzającego jego tożsamość, datę wydania tego dokumentu i nazwę organu, który wydał dokument, jeżeli rolnik ryczałtowy dokonujący dostawy produktów rolnych jest osobą fizyczną. Faktura taka powinna ponadto zawierać oświadczenie dostawcy w brzmieniu: „Oświadczam, że jestem rolnikiem ryczałtowym zwolnionym od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług.”

Tym samym, aby prawidłowo wypełnić fakturę VAT RR, nabywca produktów wolnych musi otrzymać od rolnika ryczałtowego dokonującego ich dostawy szereg informacji. Dodatkowo rolnik ten musi podpisać także powyższe oświadczenie (jedynie bowiem rolnikom ryczałtowym przysługuje zryczałtowany zwrot podatku). Dopełnienie powyższych obowiązków nie zawsze jest możliwe. Rolnik może bowiem odmówić podania swoich danych osobowych czy też podpisania powyższego oświadczenia. Powstaje tutaj zatem wątpliwość, jak w takiej sytuacji wystawić fakturę VAT RR?

Mimo, iż możliwość taka nie wynika wprost z przepisów, organy podatkowe przyznają, iż w takich przypadkach nabywca produktów rolnych nie ma obowiązku wystawienia tej faktury a koszt związany z zakupem może ująć na podstawie innych dowodów. Przykładem jest tutaj interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia 02.04.2009 r. nr ITPB1/415-56a/09/AK, w której to organ podatkowy stwierdził, iż w przypadku, gdy rolnik nie udostępnia danych osobowych umożliwiających prawidłowe wystawienie faktury VAT RR prawidłowe będzie ujęcie kosztu zakupu cieląt w podatkowej księdze przychodów i rozchodów na podstawie dowodów wewnętrznych, o ile te czynią za dość wymogom formalnym.

Podobnie wyraził się Urząd Skarbowy w Brzesku w postanowieniu w sprawie interpretacji prawa podatkowego z dnia 06.09.2005 r. nr PP/443-43/05. Organ wskazał w nim, iż „(…)W przypadku nie dysponowania przez czynnego podatnika podatku od towarów i usług danymi niezbędnymi do sporządzenia prawidłowej faktury VAT RR, np. wobec ich nieudostępnienia przez rolnika ryczałtowego, niezłożenia przez niego oświadczenia o posiadaniu takiego statusu, a także niedostarczenia numeru jego rachunku bankowego, brak jest po stronie nabywcy obowiązku wystawienia faktury VAT RR, a dokonana transakcja może zostać udokumentowana dowodem wewnętrznym(…)”, przy czym dowód ten nie powinien zawierać informacji o naliczeniu zryczałtowanego zwrotu podatku od towarów i usług.

Wystawiane dowody wewnętrzne muszą zawierać co najmniej (§12 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 26 sierpnia 2003 r. w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów):

1. wiarygodne określenie wystawcy lub wskazanie stron (nazwę i adresy) uczestniczących w operacji gospodarczej, której dowód dotyczy,
2. datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres dokonania operacji gospodarczej, której dowód dotyczy, z tym że jeżeli data dokonania operacji gospodarczej odpowiada dacie wystawienia dowodu, wystarcza podanie jednej daty,
3. przedmiot operacji gospodarczej i jego wartość oraz ilościowe określenie, jeżeli przedmiot operacji jest wymierny w jednostkach naturalnych,
4. podpisy osób uprawnionych do prawidłowego udokumentowania operacji gospodarczych

- oznaczone numerem lub w inny sposób umożliwiający powiązanie dowodu z zapisami księgowymi dokonanymi na jego podstawie.

Prawidłowe wydaje się także udokumentowanie zakupu produktów rolnych od rolnika ryczałtowego wystawionym przez niego rachunkiem uproszczonym. Wprawdzie rolnicy ci nie mają obowiązku dokumentów tego typu wystawiać (art. 87 §1 Ordynacji podatkowej) co jednak nie oznacza, iż wystawić ich nie mogą. Oczywiście powyższe jest niecelowe, gdy nabywca produktów wystawia fakturę VAT RR. Rachunek uproszczony także nie powinien zawierać informacji w zakresie zryczałtowanego zwrotu podatku.