Podmioty powiązane: limity na transakcje a dokumentacja

Przeczytaj także: Transakcje z podmiotami powiązanymi i podatek u źródła na celowniku fiskusa

Rozpatrzmy następującą sytuację: Spółka z o.o. i spółka akcyjna są podmiotami powiązanymi w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Jedna z nich zamierza świadczyć dla drugiej usługi. Czy wysokość limitu transakcji pomiędzy tymi podmiotami, po przekroczeniu którego powstanie obowiązek sporządzania dokumentacji tych transakcji, dotyczy kwot brutto czy netto?

Przypomnijmy, zgodnie z art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej updop), z podmiotami powiązanymi mamy do czynienia gdy:

• podatnik podatku dochodowego mający siedzibę (zarząd) lub miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (dalej „podatnik krajowy”) bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu przedsiębiorstwem położonym za granicą lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego przedsiębiorstwa, albo
• osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania albo siedzibę (zarząd) za granicą (dalej „podmiot zagraniczny”) bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale tego podmiotu krajowego, albo
• te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotem krajowym i podmiotem zagranicznym lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów, albo
• podmiot krajowy bierze udział bezpośrednio lub pośrednio w zarządzaniu innym podmiotem krajowym lub w jego kontroli albo posiada udział w kapitale innego podmiotu krajowego, albo
• te same osoby prawne lub fizyczne równocześnie bezpośrednio lub pośrednio biorą udział w zarządzaniu podmiotami krajowymi lub w ich kontroli albo posiadają udział w kapitale tych podmiotów

Podatnicy ci w określonych sytuacjach muszą sporządzać dokumentację podatkową zawieranych pomiędzy sobą transakcji. Mówi o tym art. 9a ust. 1 updop. Dokumentacja ta powinna objąć:

1. określenie funkcji, jakie spełniać będą podmioty uczestniczące w transakcji (uwzględniając użyte aktywa i podejmowane ryzyko),
2. określenie wszystkich przewidywanych kosztów związanych z transakcją oraz formę i termin zapłaty,
3. metodę i sposób kalkulacji zysków oraz określenie ceny przedmiotu transakcji,
4. określenie strategii gospodarczej oraz innych działań w jej ramach - w przypadku gdy na wartość transakcji miała wpływ strategia przyjęta przez podmiot,
5. wskazanie innych czynników - w przypadku gdy w celu określenia wartości przedmiotu transakcji przez podmioty uczestniczące w transakcji uwzględnione zostały te inne czynniki,
6. określenie oczekiwanych przez podmiot obowiązany do sporządzenia dokumentacji korzyści związanych z uzyskaniem świadczeń - w przypadku umów dotyczących świadczeń (w tym usług) o charakterze niematerialnym.

Obowiązek sporządzenia powyższej dokumentacji obejmuje transakcję lub transakcje między podmiotami powiązanymi, w których łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość (art. 9a ust. 2 updop):

1. 100.000 EURO - jeżeli wartość transakcji nie przekracza 20% kapitału zakładowego, określonego zgodnie z art. 16 ust. 7, albo
2. 30.000 EURO - w przypadku świadczenia usług, sprzedaży lub udostępnienia wartości niematerialnych i prawnych, albo
3. 50.000 EURO - w pozostałych przypadkach.

Wyrażone w EURO wielkości przelicza się na walutę polską po średnim kursie ogłaszanym przez Narodowy Bank Polski, obowiązującym w ostatnim dniu roku podatkowego poprzedzającego rok podatkowy, w którym została zawarta transakcja objęta obowiązkiem sporządzenia dokumentacji (art. 9a ust. 5 udpop).

Ustawodawca nie wskazał jednak, czy przy ustalaniu tych limitów należy brać pod uwagę wartość transakcji w kwotach netto czy brutto (tj. z podatkiem VAT czy bez niego). W kwestii tej wypowiedział się jednak m.in. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacji indywidualnej z dnia 13.05.2009 r. nr ITPB3/423-122/09/AW. Czytamy w niej, iż „Ustawa podatkowa nie definiuje jednak pojęcia „transakcja” oraz „wartość transakcji”. Dokonując wykładni językowej, przyjąć należy, iż pojęcie „transakcja” oznacza operację handlową dotyczącą kupna lub sprzedaży towarów lub usług bądź też umowę handlową na kupno lub sprzedaż towarów lub usług (też zawarcie takiej umowy). Natomiast słowo „wartość” oznacza to, ile coś jest warte pod względem materialnym.”. Tym samym dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy uznał, iż „limity dotyczące obowiązku sporządzenia dokumentacji podatkowej dotyczą kwot brutto.”