Spółka komandytowa = mały podatek i odpowiedzialność?

Przeczytaj także: Przychody i koszty podatkowe w spółce partnerskiej a podział zysku

Przedsiębiorcy, wybierając spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością, jako formę prowadzenia działalności, często kierują się kryterium braku odpowiedzialności osobistej za zobowiązania spółki. Jednocześnie niezaprzeczalną wadą takiej spółki. jest faktyczne „podwójne” opodatkowanie zysku spółki wypłacanego wspólnikom. Zysk ten jest opodatkowany pierwszy raz podatkiem dochodowym od osób prawnych jako dochód spółki i drugi raz podatkiem dochodowym od osób fizycznych jako dywidenda wypłacana wspólnikom. Rozwiązaniem, które łączy brak odpowiedzialności osobistej za zobowiązania spółki i „pojedyncze” opodatkowanie dochodów jest spółka komandytowa, w której jedynym wspólnikiem ponoszącym pełną odpowiedzialność za zobowiązania jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością.

Spółka komandytowa wywodzi się ze średniowiecznej instytucji zwanej commanda, która umożliwiała powierzanie innym osobom pieniędzy lub towarów do handlowego wykorzystania tak, aby ograniczyć odpowiedzialność powierzającego związaną z transakcją handlową do wartości powierzonego kapitału. Inwestor (commendator) umawiał się z powiernikiem (commendarius) na udział w zysku uzyskanym z transakcji, a powiernik brał na siebie odpowiedzialność za jej powodzenie. Tego typu inwestowanie było popularne u osób, które z różnych względów osobiście nie mogły zajmować się handlem, np. przez duchownych.(zob. J. Szwaja, [w:] Sołtysiński, Szajkowski, Szumański, Szwaja, Komentarz KSH, t. I, s. 510) We współczesnym polskim obrocie gospodarczym spółka komandytowa funkcjonuje na podstawie odpowiednich przepisów Kodeksu Spółek Handlowych (art. 103 ksh i następne).

Cechą charakterystyczną spółki komandytowej jest występowanie przynajmniej dwóch różnych wspólników - komplementariusza i komandytariusza. Komplementariusz odpowiada za zobowiązania spółki całym majątkiem bez ograniczeń. Z kolei odpowiedzialność komandytariusza jest ograniczona do kwotowo określonej wysokości - sumy komandytowej. Odpowiedzialność komandytariusza majątkiem osobistym podlega przy tym dalszemu ograniczeniu do wysokości wkładu realnie wniesionego do spółki. W przypadku, gdy wkład rzeczywiście wniesiony do spółki komandytowej jest co najmniej równy sumie komandytowej, odpowiedzialność komandytariusza za zobowiązania spółki zostaje w ogóle wyłączona. Należy podkreślić, że zarówno wysokość wkładu do spółki jak i wysokość sumy komandytowej jest praktycznie dowolnie ustalana przez wspólników w umowie spółki i może zostać określona na minimalnym poziomie.

Specyficzną odmianą spółki komandytowej jest spółka, w której jako komplementariusz występuje spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, a jako komandytariusze osoby fizyczne, które są równocześnie udziałowcami komplementariusza. W takiej spółce, o ile wkłady wniesione przez komandytariuszy są przynajmniej równe sumom komandytowym, żadna osoba fizyczna nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Brak odpowiedzialności obejmuje zarówno zobowiązania o charakterze cywilnoprawnym jak i publicznoprawnym spółki komandytowej. Zgodnie z art 115 ordynacji podatkowej za zaległości podatkowe spółki komandytowej odpowiedzialność ponosi wyłącznie komplementariusz. Zatem pozycja osób fizycznych, które są komandytariuszami w takiej spółce, pod względem odpowiedzialności za zobowiązania spółki, nie różni się od pozycji wspólników w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością.