Ceny transferowe: dokumentacja kosztów zakupu usług

Przeczytaj także: Firma żony wspólnika spółki z o.o. to podmiot powiązany w CIT?

Niniejszy artykuł jest próbą przybliżenia tej problematyki i ma na celu zwrócenie uwagi na trudności związane z podatkowym uzasadnieniem ponoszenia przez przedsiębiorcę tego rodzaju wydatków.

Jak zaznaczono na wstępie, w działalności wewnątrzgrupowej występują dwa główne rodzaje usług: usługi o charakterze zarządczym, w tym dotyczące określenia strategii działalności gospodarczej spółki, związane z wyszukiwaniem i szkoleniem personelu, doradztwa finansowego/księgowego, administracyjne i prawne, informatyczne, finansowe (nadzór nad płynnością finansową, zabezpieczeniem przed ryzykiem zmian kursu walut oraz wysokości odsetek) oraz usługi polegające na koordynacji działań w zakresie zakupów, sprzedaży, marketingu, często realizowane na podstawie tzw. umów o podziale kosztów.

Koszty usług wewnątrzgrupowych mogą być uznane za koszty uzyskania przychodów, o ile odbiorca jest w stanie wykazać fakt uzyskania określonych usług, korzyści z ich nabycia w powiązaniu z realizowanymi przychodami oraz udowodnić, że opłaty za usługi są na poziomie rynkowym.

Pierwszym etapem weryfikacji kosztowej w podatku dochodowym wydatków poniesionych na zakup usług od podmiotu (podmiotów), pozostających w obrębie grupy kapitałowej, musi być wykazanie faktycznego ich wykonania, co z kolei stanowi podstawę oceny kolejnej przesłanki w postaci istotności usług wewnątrzgrupowych w aspekcie pozycji ekonomicznej i handlowej podmiotu. Innymi słowy, koniecznym jest potwierdzenie, że usługi zostały wykonane, oraz że zakupione usługi służą budowie/wzmocnieniu pozycji gospodarczej spółki - odbiorcy usług.

Najprostszą metodą potwierdzenia związku pomiędzy zakupem usług a rzeczywistą przyczyną taki zakup determinującą, będzie ustalenie, że przedsiębiorstwo niezależne w porównywalnych okolicznościach, byłoby skłonne zapłacić za taką działalność, jeśli byłaby wykonywana przez podmiot niezależny, lub samo wykonałoby tę działalność dla siebie w ramach posiadanych możliwości.

Kolejnym krokiem tworzenia w sposób prawidłowy dokumentacji cen transferowych przy zakupie świadczeń wewnątrz grupy, jest przygotowanie materiałów, z których będzie wynikać, że cena zakupu usług jest zgodna z zasadą cen wolnorynkowych. Aby materiały takie miały rzeczywistą wartość, muszą korelować z metodami szacowania cen transferowych stosowanych przez organy administracji skarbowej. Tutaj pomocne będą metoda bezpośredniego obciążenia (fakturowania) oraz metoda pośredniego obciążenia – obie wynikające z wytycznych OECD.

Metoda bezpośredniego obciążenia (fakturowania) – występuje, gdy przedsiębiorstwa powiązane są obciążone za konkretne usługi. Na ogół metoda ta ma olbrzymie znaczenie praktyczne dla władz podatkowych, ponieważ pozwala ona na dokładne stwierdzenie wykonanych świadczeń i ustalenie podstawy dokonanej zapłaty. Metoda ta nie jest właściwa, gdy usługi na rzecz podmiotów trzecich wykonywane są tylko przypadkowo lub marginalnie.