Podatek dochodowy i VAT a samochód osobowy i ciężarowy

Przeczytaj także: Pełne odliczenie VAT: samochód osobowy może stać pod domem

• pojazdu samochodowego, który ma otwartą część przeznaczoną do przewozu ładunków,
• pojazdu samochodowego, który posiada kabinę kierowcy i nadwozie przeznaczone do przewozu ładunków jako konstrukcyjnie oddzielne elementy pojazdu,
• pojazdu samochodowego będącego pojazdem specjalnym w rozumieniu przepisów prawa o ruchu drogowym o przeznaczeniach wymienionych w załączniku nr 9 do ustawy o podatku od towarów i usług.

Poprzez powyższą zmianę ustawodawca „ujednolicił” definicję samochodu osobowego zawartą zarówno w przepisach ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i w ustawie o podatku od towarów i usług.

Następnie 22 grudnia 2008 r. Europejski Trybunał Sprawiedliwości w sprawie C-414/07 uznał, iż przepisy ograniczające odliczenie podatku VAT (w zakresie zakupu paliwa, ale także i zakupu bądź leasingu samochodów) wprowadzone 1 maja 2004 r. i następnie zmienione 22 sierpnia 2005 r. są sprzeczne z przepisami unijnymi.

Powyższy wyrok spowodował, iż prawo do odliczenia podatku od towarów i usług z tytułu nabycia paliwa wykorzystywanego do napędu pojazdów samochodowych przysługuje, co do zasady, w przypadku gdy możliwość taką dopuszczały przepisy obowiązujące do 30 kwietnia 2004 r. bądź obowiązujące od dnia 1 maja 2004 r.

Powyższe tyczy się także odliczania podatku VAT od zakupu takich samochodów, bądź ich najmu czy leasingu. Tym samym autem innym niż osobowe jest obecnie samochód, który spełnia definicję starej ustawy o VAT (czyli tzw. samochody z kratką), wzór Lisaka czy też definicję wynikającą z obecnego brzmienia przepisów.

O ile jednak przytoczony wyrok ma istotne znaczenie dla podatku VAT, to nie wpływa na podatek dochodowy, w którym to definicja samochodu osobowego w obecnym kształcie została przytoczona wyżej – nie uległa ona zmianie po wyroku Trybunału. Tym samym może dojść do sytuacji, iż samochód uznany za inny niż osobowy w myśl podatku VAT (po wyroku ETS-u) – np. samochód z kratką – jest samochodem osobowym w podatku dochodowym.

Powyższe ma niebagatelne znaczenie. Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zawiera bowiem szereg ograniczeń w zaliczaniu wydatków do kosztów uzyskania przychodów z tytułu używania samochodów osobowych, których nie ma w stosunku do samochodów ciężarowych. I tak samochód osobowy nie podlega tzw. jednorazowej amortyzacji. Ustawa ta ogranicza także prawo do zaliczania do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych naliczonych od wartości początkowej takiego samochodu (gdy wartość ta przekracza równowartość 20 000 EURO), czy wydatków na ubezpieczenie (także w sytuacji, gdy wartość samochodu przekracza równowartość 20 000 EURO). Ponadto, w przypadku wykorzystywania w prowadzonej działalności gospodarczej samochodów osobowych niezaliczonych do środków trwałych, konieczne jest zaprowadzenie ewidencji przebiegu pojazdów, aby zaliczyć wydatki ponoszone na eksploatację takich pojazdów do kosztów uzyskania przychodu. Wydatki te dodatkowo można zaliczyć do kosztów podatkowych jedynie do wysokości limitu określonego kilometrówką. Tyczy się to zarówno samochodów należących do przedsiębiorcy stanowiących jego majątek prywatny, jak też używanych na podstawie umowy najmu, dzierżawy czy innej o podobnym charakterze (z wyjątkiem umowy leasingu – przy tego typu umowie ograniczenie to nie występuje).

Analogicznie sytuacja wygląda w podatku dochodowym od osób prawnych.

Dodajmy w tym miejscu, iż od przyszłego roku najprawdopodobniej będą miały miejsce kolejne ograniczenia w odliczeniu podatku VAT od zakupu samochodów oraz paliwa służącego do ich napędu. Komisja Europejska wyraziła już zgodę na propozycję Ministra Finansów w tym zakresie.