Otrzymane odszkodowanie a przychód podatkowy firmy

Przeczytaj także: Wypadek drogowy: przychody i koszty w podatku dochodowym

Otrzymane w związku z prowadzoną firmą kary umowne czy odszkodowania stanowią przychód z tej działalności. W art. 14 ust. 2 pkt 12 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej updof) ustawodawca wskazał, że przychodem z działalności gospodarczej jest m.in. otrzymane odszkodowanie za szkody dotyczące składników majątku związanych z prowadzoną firmą. Kary umowne natomiast zostały wymienione jako przychód w art. 14 ust. 2 lit 4 updof.

Przychód ten ustala się zgodnie z art. 14 ust. 1i tej ustawy, który to mówi, że za datę jego powstania uznaje się dzień otrzymania zapłaty.

Kara umowna przychodem niezależnie od tego czy dla kontrahenta stanowi koszt

W praktyce mogą występować pewne problemy w ustaleniu, czy wypłacone kara/odszkodowanie stanowią przychód u otrzymującego, gdy u wypłacającego nie są one kosztem uzyskania przychodu?

Przypomnijmy bowiem, iż zgodnie z art. 23 ust. 1 pkt 19 updof nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad lub zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.

Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie uzależniają jednak powstania przychodu z tego tytułu od skutków, jakie powyższe wywoła po stronie dłużnika. Tym samym w dacie wpływu środków tytułem zapłaty kary lub odszkodowania u otrzymującego powstaje przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.

Inaczej w przypadku odszkodowanie za wypadek samochodowy

Od powyższych ogólnych zasad ustawodawca przewidział jednak pewien wyjątek.
Otóż art. 23 ust. 1 pkt 48 updof wskazuje, iż nie stanowią kosztów uzyskania przychodu straty powstałe w wyniku utraty lub likwidacji samochodów oraz wydatki na ich remonty powypadkowe, jeżeli samochody te nie były objęte ubezpieczeniem dobrowolnym (AC).

Art. 14 ust. 3 pkt 3a tejże ustawy wskazuje natomiast, iż do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej nie zalicza się zwróconych innych wydatków nie zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.

Tym samym nie będzie przychodem otrzymane od sprawcy wypadku komunikacyjnego odszkodowanie do wysokości kosztów remontu niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodu. Należy jednak tutaj pamiętać, iż przychodem takim będzie otrzymane odszkodowanie w części przekraczającej poniesione wydatki na remont.

Przykład 1
Podatnik otrzymał od swojego kontrahenta karę umowną za niewywiązanie się z zawartej umowy. Kara ta nie stanowi dla kontrahenta kosztu uzyskania przychodu. U podatnika powstanie jednak przychód z tego tytułu w dniu otrzymania środków (czyli np. w dniu ich wpływu na rachunek bankowy).

Przykład 2
Podczas wichury został zerwany dach z hali produkcyjnej podatnika. Z tego tytułu na jego rachunek bankowy w następnym miesiącu wpłynęło odszkodowanie od ubezpieczyciela.
Odszkodowanie to jest przychodem podatnika w dniu jego otrzymania (tj. w dniu wpłynięcia środków na rachunek bankowy)

Przykład 3
Samochód stanowiący środek trwały firmy przedsiębiorcy uczestniczył w wypadku drogowym spowodowanym przez osobę trzecią i uległ uszkodzeniu. Samochód ten nie był objęty dobrowolnym ubezpieczeniem AC. Koszt naprawy wyniósł 4 000 zł. Nie został on zaliczony do podatkowych kosztów uzyskania przychodu. W takiej sytuacji otrzymane odszkodowanie z polisy OC sprawcy, do wysokości poniesionych kosztów na remont, nie będzie stanowiło dla przedsiębiorcy przychodu w podatku dochodowym.